AMERİKAN MİSYONERLERİNİN ERMENİ MESELESİNE ETKİLERİ (1890-1914)

Authors : Cemal SEZER

Pages : 57-69

View : 19 | Download : 12

Publication Date : 2014-03-28

Article Type : Research Paper

Abstract :XIX.yy’ın ilk çeyreğinde Anadolu’ya ayak basan Amerikan misyonerleri,  kısa sürede Osmanlı coğrafyasına yayılmışlardır. Misyonerler, faaliyetlerini ilk önce Müslümanlar ve Yahudiler üzerinde denediler. Fakat çok geçmeden başarılı olamayacaklarını anladılar ve bu konuda etki edebilecekleri Ermenileri gözlerine kestirdiler. Açmış oldukları eğitim kurumlarında, Ermeniler üzerindeki faaliyetlerini yoğunlaştırdılar. Buralarda Ermenilere ayrılıkçı fikirleri öğrettiler. Çünkü Amerikan misyonerlerinin dini ve ekonomik çıkarları Ermenilerin, Osmanlı yönetiminden ayrılmasıyla gerçekleşebilirdi. Sonrasında Ermenilerin XX.yy’ın sonlarına doğru Anadolu’nun her yerinde çıkardığı isyanlar ve buna karşı Osmanlı yönetiminin aldığı önlemler sırasında bir takım olaylar yaşanmıştır. ABD ve Avrupa kamuoyuna, Türkler, “Ermenilere sözde soykırım yaptı.” şeklindeki haberleri yansıtan ve bununla ilgili yayınlarda bulunan Amerikan misyonerleridir. Dolayısıyla Ermeni meselesinin değişik zamanlarda ve şekillerde sürekli olarak içeride ve dışarıda Türkiye Cumhuriyeti’nin gündemini yoğun bir şekilde meşgul etmesinde Amerikan misyonerlerinin o dönemlerde yaptıkları faaliyetlerin yadsınamaz katkısı vardır. Bu çalışmada, 1890-1914 yılları arasında Amerikan misyonerlerinin Ermeni meselesine olan etkileri ve Osmanlı Devleti\`nin ABD\`deki elçilerinden Alexander Mavroyeni Bey\`in bu mesele ile mücadelesi incelenmiştir.
Keywords : Osmanlı Devleti, ABD, Ermeniler, Amerikan Misyonerleri, Alexander