Bütüncül Eğitim Yaklaşımından Hareketle Beden Eğitimine Felsefenin Penceresinden Bakabilmek Milaslı Gad Franko Örneği

Authors : Seval Yinilmez Akagündüz, Ümüt Akagündüz

Pages : 1-17

Doi:10.17218/hititsbd.1479549

View : 91 | Download : 112

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı kültürü ile Türk kültürünü kendi değerleri bağlamında bütünleştirmeyi amaçlayan Milaslı Gad Franko, kültürel renkliliğimizin belirgin karakterlerinden birisidir. Franko, İmparatorluktan Ulusal Devlete uzanan sürecin tanıklarından birisi olarak “Türk Hukuk Tarihinin” yanında “Türk Eğitim Tarihine” de katkılar sunmuştur. 1880-1954 yılları arasında yaşayan Milaslı Gad Franko’nun 1326 (1910/1911) yılında kaleme aldığı “Muallimlere” isimli çalışması, genelde II. Meşrutiyet yılları eğitim anlayışının; özelde ise dönemin beden eğitimi anlayışının aydınlatılmasını sağlamaktadır. 1908-1918 yılları arasında pek çok alanda olduğu gibi eğitim alanında da yeni adımlar atılmıştır. İttihatçıların dolaylı ve doğrudan yollarla uyguladıkları ekonomik, toplumsal, siyasi politikalar devleti kurtarabilme kaygısından hareket etmiştir. Bu kaygının etrafında çok yönlü adımların eğitim-öğretim politikaları üzerinde de belirginleştikleri görünmektedir. Sağlıklı, zinde nesiller yaratabilme çabasının eğitim-öğretim politikaları bağlamında tartışıldığı noktalardan birisi ise beden eğitimi ve jimnastiktir. Bedeni güçlendirme ve zinde kılma kaygısı çerçevesinde Batılı tarzda eğitim veren okullarda jimnastik eğitimi yaygınlaşmıştır. Bu araştırmanın amacı, Franko’nun “Muallimlere” adlı eserini bir fon olarak kullanmak koşuluyla bütüncül eğitim yaklaşımının beden eğitimindeki yerini açığa çıkarabilmektir. Bu amaçtan hareketle “Muallimlere” adlı eserde beden eğitimi konusundaki cümleler analitik felsefe bağlamında irdelenerek meta analizler yapılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yaklaşımı kullanılmıştır. 261 sayfalık “Muallimlere” adlı eserden amaçlı örneklem kullanılarak beden eğitimine ayrılan birinci bölüm irdelenmiştir. Çalışmanın verileri içerik analiziyle “Bütüncül Eğitim: Rebelais, Rousseau, Pestalozzi ve Frobel’in Eğitim Düşüncesi”, “Milaslı Gad Franko Kimdir?”, “Milaslı Gad Franko’da Bedenin Eğitimi” adlı üç alt başlık altında analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda eğitim biliminin felsefi boyutuyla yaygınlaşmasını amaçlayan Franko’nun sağlıklı, ahlaklı, ruhu ve bedeniyle eksiksiz nesiller yetiştirme sürecinde bütüncül eğitimin kaçınılmaz olduğu vurgusunun düşünce tarihinde geçmişten günümüze iz bırakan bir yaklaşım olduğu anlaşılmıştır. Araştırma bulgularına göre Franko, mesleği ne olursa olsun insanın sağlıklı ve güçlü olması gerektiğini belirtmiştir. Bedenin eğitimi ve sağlığı, zihni ve ahlaki eğitimin gelişiminin anahtarı olup öğretmenlere bu noktada dikkate değer görevler düşmekteydi. En başta öğretmenler, vatanın çocuklarına bedenlerini korumanın milletin geleceğini korumakla eşdeğer olduğunu anlatarak eksiksiz, bütüncül bir eğitim noktasında yol göstermeliydiler. Diğer yandan Franko okullarda beden eğitimi ve sağlık eğitimi verilmesinin gerekliliğinin yanında aile içi eğitimde de beden eğitiminin önemsenmesini arzulamıştır. Okullardaki jimnastik eğitiminin değerini vurgulayan Franko, jimnastik ile oyun oynayamayan çocuklar için oyunlarla eğitim ruhunun dönüştürülebileceğini aktarmıştır. Daha sağlam ve zinde askerlere duyulan gereksinimler dünya çapında artan militarist eğilimlerle bütünleşerek anneden çocuklara uzanan sağlıklı nesil anlatımlarını yoğunlaştırmıştır. Bu yeni sağlıklı nesillere ulaşabilmek için sağlık bilgisinin yaygınlaştırılması, salgın hastalıklarla mücadele edilmesi ve jimnastiğin beden eğitimi noktasında yarattığı fırsatlardan yararlanılabilmesi zaruriydi. Franko gibi II. Meşrutiyet yılları aydınları için geleceğin yurtsever nesilleri çağın şartlarına göre zihnen, ahlaken ve bedenen bütüncül şekilde yetiştirilmeliydi. II. Meşrutiyet ile eğitim-öğretim politikalarının ve eğitim-öğretim araçlarının farklılaşmasının getirdiği yeni olanaklar ve pratikler, aydın ve bürokratların zihninde yeni kırılmalar yarattı. Vatansever nesillerin nasıl yaratılarak kalıcılaştırılabilecekleri irdelendi. Eğitimin fiziksel, ahlaki ve düşünsel motifler etrafında güçlü bir değerlendirmeye tabi tutulduğu bu dönemde Milaslı Gad Franco gibi isimler belirleyici katkılar sağladılar.
Keywords : Bütüncül eğitim, holistik yaklaşım, II. Meşrutiyet Dönemi, beden eğitimi, eğitim felsefesi