Ahlakta Üç Bağımsız Değişken

Authors : İlhami ÇITIR

Pages : 573-581

Doi:10.14395/hititilahiyat.285791

View : 11 | Download : 13

Publication Date : 2016-12-30

Article Type : Other Papers

Abstract :Hakkındaki bütün kanıtların ahlakî eylemin ayrılmaz bir parçası olduğunu  gösterdiği halde, ahlak teorisinde hak ettiği ilgiyi görememiş olan bir olgu  vardır: bu, tam anlamıyla ahlakî olarak nitelendirilebilecek herhangi bir  durumda yer alan çatışma ve belirsizlik unsurudur. Geleneksel tutum, bu  durumda yalnızca iyinin ve kötünün çatışmasını görür; böyle bir çatışmada  herhangi bir belirsizliğin olmaması gerektiği iddia edilir. Ahlakî fail iyiyi iyi  olarak, kötüyü de kötü olarak bilir ve onun hakkında sahip olduğu bilgiye  göre birini ya da diğerini seçer. Bu geleneksel görüşün belirli durumlarda  doğrulanıp doğrulanmayacağı tartışması üzerinde durmayacağım; pek çok  durumda onun doğru olmayacağını söylemek yeterlidir. Ahlakî fail ne kadar  bilinçli olursa ve eylemlerinin ahlakî niteliği üzerinde ne kadar dikkat  gösterirse, neyin iyi olduğunu keşfetme probleminin zorluğunun ne kadar  farkına varırsa; bir ölçüde tümü iyi olan amaçlar ve bazı sebepler yüzünden  onu zorlayan vazifeler arasında tereddüt yaşar. Ancak olay yaşandıktan  hemen sonra ve tesadüfen alternatiflerden biri basitçe ahlaken iyi ya da kötü  olarak görünür. Ahlaksız (immoral) olduğu genellikle düşünülen bir kişinin  durumunu alırsak, bu kişinin davranışlarını, hatta suçlarını gerekçelendirme  problemiyle uğraşmayacağını biliriz; psikanalistin terimini kullanırsak, o,  davranışlarını"rasyonelleştirmek” için bir çaba göstermez. Bu makale, Jo Ann Boydston’un editörlüğünü yaptığı “The Collected Works of John Dewey” adı altında yayınlanan John Dewey külliyatındaki “Later Works Volume 5: 1929-1930” adlı kitaptan Southern İllinois Üniversitesi yayınlarının izniyle tercüme edilmiştir.   
Keywords : ahlak, bağımsız, değişken, John Dewey, Later Works Volume 5 1929 1930