Osmanlı Modernleşmesi Sürecinde İngiltere’nin Rolü (1789–1876)

Authors : Zekeriya IŞIK

Pages : 221-239

View : 12 | Download : 14

Publication Date : 2011-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Lale Devri Osmanlı Devleti’nde Batı’ya açılan ilk pencere, Avrupa’ya gönderilen ilk elçimiz 28 Çelebi Mehmet Efendi’nin gözleri ise Batı’ya onu anlamak amacıyla bakan ilk Türk gözleridir. Bu, şüphesiz Avrupa’daki büyük değişimle alakadar olmak için çok geç kalındığının açık bir göstergesiydi. Lale Devri’nin açtığı yolda ilk büyük adımı III. Selim attı. Padişah, geleneğe itiraz edemediyse de yeniliği hararetli bir şekilde savunmaktaydı. II. Mahmut ise Osmanlının kurtuluşunun çok güçlü ve köklü olan gelenek kadar köklü bir yenilikle olacağını anlamıştı. Osmanlı aydın ve devlet adamı iç ve dış baskıların da etkisiyle son kararını vermişti, modernleşme şarttı. İhtilaf ise modernleşmenin miktarı konusundaydı. İngiltere’nin Osmanlı modernleşme sürecine bakışı kısmen olumlu ve destekleyici olmuştur. Bu, stratejik bakış açısı, modernleşme çabalarını Osmanlının ayakta kalması Doğudaki İngiliz çıkarlarına bekçilik yapabilecek kadar bir kudrete sahip olması için reformlar yapılması şeklinde algılıyordu. İşte çalışmamızda 19. asırda, Osmanlı ile İngiltere’nin kaderlerinde kesişen ve ayrılan yolların Osmanlı modernleşmesi üzerindeki etkileri izaha çalışılmıştır
Keywords : Osmanlı Devleti, modernleşme, İngiltere, Tanzimat, I Meşrutiyet