“(Hastalıkta) Bulaşıcılık Yoktur” Hadisinin İsnad ve Metin Açısından Tahlili

Authors : Salih KESGİN

Pages : 83-120

Doi:10.14395/jdiv260

View : 15 | Download : 22

Publication Date : 2015-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :“(Hastalıkta) bulaşıcılık yoktur” ibaresini içeren hadisler, erken dönemlerden itibaren akla aykırı bulunarak ya da “Hastalıklı olan sakın sıhhatlilerin yanına sokulmasın” ve “Cüzzamlıdan arslandan kaçar gibi kaçın” gibi hadis rivayetlerine ters düştüğü ifade edilerek tenkid edilen hadis rivayetlerindendir. İhtilafü’l-hadis edebiyatının önemli kaynaklarından Te’vilu Muhtelifu’l-Hadis’inde İbn Kuteybe, (ö.276/879) bu hadisleri açıklarken “bulaşıcılık” kavramını ikiye ayrırarak izah etmiş; veba gibi hastalıkları, kendi zatıyla bulaşıcı olanlar ve cüzzam gibi hastalıkları da kokusu vb. bulaşıcı olup zatında bulaşıcılık bulunmayanlar şeklinde tasnif ederek bu itirazlara cevap vermiştir. Ancak hicri üçüncü asrın tıp âlimlerinden Ebubekir er-Râzî’nin (251-313/865-925 ) , vebayı da cüzzamı da bulaşıcı hastalık olarak vasıflandırmış olması Hz. Peygamber’in bu beyanının nasıl anlaşılabileceği hususunda bizi araştırma yapmaya sevketmektedir. Bununla birlikte; İbn Kuteybe’nin ilgili hadislerdeki bulaşıcılık kavramının hastalığın sirayeti yerine uğursuzluğun sirayeti anlamına geldiğine işareti de “(Sirayet) bulaşıcılık” (… عَدْوَىَ ) ifadesindeki muradı anlama çabamızı daha da derinleştirmemizi gerektirmektedir. Çalışmamızda öncelikle, Kütüb-i Sitte kaynaklarında “(Hastalıkta) bulaşıcılık yoktur” (… لَا عَدْوَىَ ) beyanıyla nakledilen hadislerin her bir tarîkinin isnad tahlili gerçekleştirilecek ardından da metin tahlili yöntemiyle bu beyanı ile Resulullah (s) ’ın muradının ne olduğu tartışılacaktır.
Keywords : Bulaşıcılık, hastalık, uğur, uğursuzluk, muhtelifül hadis