100. YILINDA TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN İLK ANAYASASI 1924 TEŞKİLAT-I ESASİYE KANUNU

Authors : Müzehher Yamaç

Pages : 266-282

Doi:10.20304/humanitas.1460613

View : 83 | Download : 119

Publication Date : 2024-05-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk anayasası olma özelliğini taşıyan 1924 Anayasası Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 20 Nisan 1924 yılında kabul edilmiştir. 36 yıl yürürlükte kalan ve Türk tarihinde özel bir yeri olan bu metin Türkiye Cumhuriyeti’nin tam anlamıyla yasal çerçevelerini belirlerken, çoğu yönü ile ilk olma özelliği de taşımaktadır. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk anayasası olma özelliğini taşımasının nedeni 1921 Anayasasının henüz Cumhuriyet ilan edilmeden oluşturulmuş olmasıdır. Ayrıca savaş dönemi olması ve henüz Osmanlı Devleti’nin yasal olarak devam etmesi sebebi ile bu anayasadan ilk olarak bahsetmek doğru değildir. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti\'nin yasal eksikliklerini gidermek amacıyla 1924 Anayasası yapılmak durumunda kalınmıştır. İçerisinde bulunduğu dönemin gelişmelerinin ürünü olarak yapıldığı devrin ihtiyaçlarını karşılayan bu Anayasa, egemenliğin yalnızca millete ait olduğu ve yalnızca TBMM tarafından kullanılacağı esasına göre hazırlanmıştır. Bu çalışma 100 yıl önce Türkiye Cumhuriyeti’nin temel değerlerini oluşturan 1924 Anayasası’nın; tarihsel koşullarda oluşum süreci, özellikleri, organlara dair hükümleri, zaman içerisinde gerçekleşen değişiklikler ve Anayasaya getirilen eleştirileri dönemin Zabıt Cerideleri ve literatür kaynakları üzerinden analiz etmeyi
Keywords : 1924 Anayasası, Teşkilat ı Esasiye, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Cumhuriyet