TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ'NE KARŞI İLK İSYAN: NASTURİ İSYANI

Authors : Sezai Öztaş, Burcu Şentürk

Pages : 316-334

Doi:10.20304/humanitas.1528481

View : 106 | Download : 117

Publication Date : 2024-10-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarihin her döneminde güçlü devletlerden biri olan Osmanlı Devleti, her zaman yabancı devletler tarafından bir tehdit olarak algılanmıştır. Osmanlı Devleti’nin zayıfladığı dönemde ise yabancı devletler, elde kalan toprakları da parçalama düşüncesi içerisine girmiş, Sevr Antlaşması’nı devlete dayatarak adeta devletin ölüm kağıdını eline vermişlerdir. Yapılan konferanslarda da devleti parçalayıp dağıtma düşüncesinde olduklarını bir kez daha su yüzüne çıkarmışlardır. Konu itibari ile yabancı devletlerin planlayıp, teşvik edip aynı zamanda da yardımda bulundukları isyanlar, devleti yıkmak ya da en azından devlet içerisinde karışıklıklar çıkmasının ve bunun sonucunda ise devletin iç işlerine müdahalede bulunulabilmesinin kapısını aralayan sağlam bir dayanak olarak gözükmektedir. Bunu devreye sokacak olan en önemli ülke de İngiltere olmuştur. İngiltere diğer devletlerin de desteğini alarak bu aşamada başrol oynamıştır. İngiltere, kendi çıkarları doğrultusunda Musul bölgesinin zengin petrol kaynaklarını elde tutmak, Osmanlı Devleti’ni bir sömürge haline getirmek düşüncesinde emperyalist politikalarına hizmet etmek için, bölgede Osmanlı Devleti himayesi altında Hakkâri’de yaşayan Nasturi adı verilen Hristiyan topluluk üzerinden bu işe başlamıştır. Nasturileri bağımsız bir devlet kurma hayali ile oyalayıp, aslında onları kendi çıkarları için kullanmıştır. Buna yönelik olarak da Nasturiler, Osmanlı Devleti döneminde 1915 Nasturi İsyanı’nı, Türkiye Cumhuriyeti Devleti döneminde ise, 1924 Nasturi İsyanı’nı başlatmıştır. İşler ilk bakışta planladığı gibi gitmiş olsa da gerek Osmanlı Devleti dönemindeki gerekse Türkiye Cumhuriyeti Devleti dönemindeki bu isyanlar kısa sürede bastırılabilmiştir.
Keywords : Nasturi, İsyan, İngiltere, Musul, Hakkâri