Ortaöğretim 9. ve10. Sınıf Biyoloji Ders Kitaplarında Yer Alan Değerler

Authors : Esra Özay köse, Şeyda GÜL

Pages : 35-45

Doi:10.21733/ibad.635316

View : 24 | Download : 13

Publication Date : 2020-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Değerler, insanları ve durumları analiz etmede kullandıkları istenilen davranışları ve yaşam biçimlerini ifade eden doğru karar vermede fertlere yardımcı olan temel ölçütler şeklinde ifade edilmektedir. Burada en önemli görevlerden biri eğitim kurumlarına düşmekte olup okullarda verilen değerler eğitimi önem arz etmektedir. Okullar müfredatta net bir şekilde belirtilen veya örtük olan değerleri kazandırmak, öğrencileri istenilen değerler konusunda yetiştirmek, görevini üstlenmiştir. Programlarda yer alan kazanımların öğrencilere verilmesinde çoğunlukla kullanılan araç ders kitapları olduğundan önemli bir yere sahip olduğu söylenebilir. Bundan dolayı değerlerin ders kitaplarında ne kadar ve nasıl bulunduğu önemli bir husustur. Bu araştırmada MEB tarafından kabul edilen 9. ve 10. sınıf biyoloji ders kitaplarında değerlere yer verilme durumunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Araş-tırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Bu çalışmanın veri kaynağını MEB tarafından 2018–2019 eğitim-öğretim yılında ortaöğretim okullarına ücretsiz dağıtılan birer adet 9 ve 10. sınıf biyoloji ders kitabı oluşturmaktadır. Kitaplarda 3 ayrı ünitede yer alan metinler incelemeye alınmış, bu bölümlerde değinilen değerler tespit edilmiştir. Verilerin analizinde betimsel analiz yapılmıştır. Betimsel analiz için MEB tarafından belirlenen değerler kullanılmıştır. Sonra kitaplar cümle cümle okunarak ilgili değerlerin bulunma sıklığına bakılmıştır. 9 ve 10.sınıf biyoloji ders kitaplarında yer alan metinler incelenerek elde edilen analizler sonucu metinlerde, sorumluluk, sevgi,  saygı, hoşgörü, dayanışma, yardımlaşma,  fedakarlık, merhamet, temizlik, kültürel mirasa sahip çıkma, estetik duyguların geliştirilmesi, empati, dostluk, doğruluk, dürüstlük, adalet, çalışkanlık, paylaşımcı olmak, iyilik yapmak değerleri tespit edilmiştir. Fakat bu değerlerden yardımlaşma ve sevgi hariç diğerlerine direk olarak metinlerde değinilmemiş olup cümlenin verdiği anlamdan bu değerlere vurgu yapıldığı anlaşılmaktadır.
Keywords : Biyoloji, Değerler, Değerler Eğitimi, ders kitabı