Dünya’da ve Türkiye’de Doğa Korumanın Kuramsal Temelleri

Authors : Yasin KOÇ, Abdullah SOYKAN

Pages : 86-99

Doi:10.21733/ibad.667519

View : 26 | Download : 22

Publication Date : 2020-08-18

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanın yeryüzünü en başta tarım sonrasında ise sanayi ve diğer teknolojilerle değişime uğratması ve dünya nüfusunun süreklilik arz eden bir şekilde artış göstermesi insan-çevre ilişkilerinde yeni bakış açısının ortaya çıkmasını doğurmuştur. Özellikle 1970’lerden sonra artan çevrecilik faaliyetleriyle birlikte zengin ekosistemleri ve biyoçeşitliliği sahip doğal alanları ve peyzajları güvence altına alarak gelecek nesillere aktarma düşüncesi ön plana çıkmıştır. Bu durum gerek merkezi hükümetler gerekse uluslararası örgütlerce çeşitli tedbirlerin alınmasıyla bazı önemli yapısal sorunların gündeme gelmesine neden olmuştur. Süregiden tartışmaların temelinde doğanın kimden ve nasıl korunacağı yatmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın konusu dünyada ve Türkiye’de doğa korumanın tarihi süreçte geçirdiği kuramsal değişimlerdir. Çalışma böylelikle Türkiye’de doğa koruma faaliyetlerindeki mevcut durumun dünyadaki yaklaşımlarla benzerlik ve farklılıklarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. 1970’li yıllardan sonra dünyada insansız doğa koruma yaklaşımı büyük ölçüde terk edilmiş, kırsal kalkınma ve diğer yararlanma düşünceleri neredeyse biyoçeşitliliği koruma ilkesinin önüne geçmiştir. Türkiye’de de benzer eğilimlerin ortaya çıktığı ancak kırsal kalkınma, eko turizm gibi pratiklerin gerçekten söz konusu alanlarda amacına ulaşıp ulaşmadığı doğa koruma literatüründe önemli bir eksiklik olarak dikkat çekmektedir. Bu bağlamda denilebilir ki koruma-kullanma ve kırsal kalkınma pratiklerinin ilişkisini, ortaya çıkan sorunları ortaya koymak için korunan alanların özgün kültürel ve doğal özelliklerini göz önüne alan daha fazla sayıda idiyografik karakterli nitel çalışmaya ihtiyaç vardır.
Keywords : Doğa Koruma, insan Çevre, Dünya, Türkiye, Biyoçeşitlilik