Tıp Ve Sağlık Konulu Resimli İlk Matbu Kitaplar Ve Resimlerinin İncelenmesi

Authors : Fatma ÖZDEMİR

Pages : 50-69

Doi:10.21733/ibad.945851

View : 22 | Download : 15

Publication Date : 2022-08-02

Article Type : Research Paper

Abstract :Matbaa, azınlıklar tarafından 15. yüzyıldan itibaren Osmanlı topraklarında kullanılmaya başlansa da ilk Türk matbaasının Osmanlı Devletinde açılması 18. yüzyılın başlarında gerçekleşmiştir. Osmanlı toplumunda o döneme kadar yazma kitaplar özenle hazırlanmış ve birçok kesim tarafından büyük ilgi görmüştür. Matbaanın kullanılması ile birlikte yazma kitaptan baskı kitaba geçiş süreci, üzerinde durulması gereken bir husustur. Resmi olarak 1727 yılında açılan bu matbaanın ilk kitabı 1729 tarihinde baskıdan çıkmış ve yayın hayatına girmiştir. Yaklaşık olarak 1850 tarihine gelindiğinde artık hem matbaaların sayısında hem de baskı kitapların sayısında önemli bir artış olduğu görülür. İlk matbu kitabın basılmasından 1850’ye kadar geçen sürede basılmış olan kitapların incelenmesi bu geçiş sürecinin anlaşılabilmesinde yol gösterici olacaktır. Tıp ve sağlık konusu zaruri olarak insanların çok eski tarihlerden beri ilgilendiği bir alan olmuştur. Bu konularla ilgili matbaadan önce kitaplar hazırlandığı gibi matbaadan sonra da eserler hazırlanmıştır. Kimi zaman eğitim kurumlarında öğrencilere okutulmak üzere kimi zamanda bu alana ilgi duyanların faydalanması için matbaada kitaplar basılmıştır. Bu yayınların bir kısmı resimsiz olarak bir kısmı ise resimlerle beraber hazırlanmıştır. Çalışmamızda resimli olarak basılan tıp ve sağlık konulu ilk matbu kitaplar ele alınacaktır. Bu bağlamda yapılan araştırmalar sonucu resimli üç matbu esere ulaşılmıştır. Bu üç eserden biri anatomi üzerinedir ve bu doğrultuda eserde insan bedeni üzerine çok sayıda resim bulunmaktadır. Diğer iki eserden biri kaplıcalar hakkında bir diğeri de frengi hastalığı üzerine yazılmıştır. Bu çalışmada söz konusu eserlerin yazarı, konusu, yazıldığı tarih, sayfa sayısı, basıldığı matbaa ve resimleri hakkında bilgiler verilmiştir. Ayrıca eserlerde yer alan resimler baskı tekniği açısından, hazırlayanlar bakımından ve canlı figürü kullanımı yönünden incelenmiştir.
Keywords : Osmanlı Dönemi, Matbaa, Baskı Resim, Tıp Sağlık