Misâl Âlemi’nin Varlığına Yönelik Bazı İtirazlar Ve Misâl Âlemi’nin İspatı

Authors : Muhammed BEDİRHAN

Pages : 1-38

Doi:10.46231/sufiyye.1016976

View : 29 | Download : 16

Publication Date : 2021-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Misâl Âlemi doktrini, İslâm dünyasının önde gelen filozof ve sûfîleri arasında uzun zamandır tartışma konusudur. Tasavvufî İrfân geleneği ve İşrâkî ve Müteâlî Hikmet okulları, bu doktrini varlık ve bilgi anlayışlarının kurucu unsurları ve merkezî bileşenlerinden biri kabul ederken Meşşâî geleneğe yakın Ebû Ali İbn Sînâ, Mîr Muhammed Bâkır Dâmâd, Abdürrezzâk-ı Lâhîcî gibi filozoflar ve Sâdeddin Teftâzânî gibi bazı kelâm âlimleri bu doktrini çeşitli açılardan eleştirerek reddetmişlerdir. Bu nedenle doktrini kabul eden entelektüel geleneklerin önemli meselelerinden biri Misâl Âlemi’nin varlığının kanıtlanması ve doktrine yöneltilen itirazlardaki sorunların çözümlenmesidir. Bu yüzden başta Şeyh-i İşrâk Şihâbüddin Sühreverdî, Şemseddin Şehrezûrî, Molla Fenârî, Molla Sadrâ Şirâzî, Kutbüddin Muhammed İşkeverî gibi filozof ve sûfîler olmak üzere doktrini kabul eden düşünürler bu âlemin varlığını ispata dâir bazı aklî, naklî ve keşfî kanıtlar ortaya koymuş ve itirazlarda ileri sürülen müşküllerini gidermeye çalışmışlardır. Bu makale çerçevesinde Misâl Âlemi’nin reddi ve ispatı etrafında oluşan bu tartışmalar ve polemikler incelenecek ve reddedenlerin kanıtları ile kabul edenlerin kanıtları değerlendirilecektir.
Keywords : Misâl Âlemi, Hayal Âlemi, Mundus İmaginalis, Hayal, Hayalin Tecerrüdü, Müsül i Muallaka, Varlık Mertebeleri