Value of Knowledge in Sayyed 'Ali Bin 'Usman Al-Hujwiri

Authors : Müfit SARUHAN

Pages : 65-83

View : 38 | Download : 22

Publication Date : 2018-06-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Felsefe kelam ve tasavvufun epistemik kaynakları ve referansları farklılık gösterse de Tanrı,alem insan,ahlâk ve anlam boyutunda birer araşt ı rma alanlar ı olduklar ı nda ş ü phe yoktur.Bu makalede tasavvuf felsefesinin Kuşeyri gibi ö nc ü isimlerinden biri olan   Hucviri’nin (ö.1072) bilgi temelli   anlayış ı n ı ortaya koymaya çalışacağ ı z.Tasavvufun erken dönem teorisyenlerinde bilginin teorik ve pratik yönüne yapılan vurgunun ortaya çıkmasını önemli buluyoruz. V/XI.yüzyılın bu karmaş ı k ve sorunlu d ö neminde yaz ı lan en önemli tasavvufi eserlerden biri , Kuşeyri ’ nin er Risale adl ı eseriyle el ElHucviri ’ nin Keşful Mahcub   isimli eserleridir. Kuşeyri, Arapça olarak Tasavvufi ilkeleri ve sufilerin durumlarını yazmışt ı . Hucviri ise eserini Farsça yazmış mutedil bir ç izgide dinle hakikati birbirine bağlam ı ş hakikatsiz bir din anlayışının   gösteriş, dinden beslenmeyen   hakikatin ise ikiyüzlülük   olduğunu a çı klam ı şt ı .         Kuşeyri ve Hucviri, tasavvufi hareketi kendisine bulaşt ı r ı lan yanl ı şl ı klardan temizlemeye ç al ı şt ı lar. Onlar ı n yaşad ı ğ ı ç ağda,tasavvuf imajı   bu sözde ve sahte temsilcilerin sunduğu şekliyle kitlelerin tepkisine ve uzaklaşmas ı na yol a çı yordu. Kuşeyri ve Hucviri ’ nin eserlerinin giriş b ö l ü mlerini okuduğumuzda bu samimi insanlar ı n, kendi ç ağlar ı nda tasavvuf algısının   çö k ü ş ü karş ı s ı nda ne kadar ü z ü ntü ve acı duyduklarını ve bu yanlış imaj ı değiştirmeye ne kadar istekli olduklar ı n ı g ö r ü r ü z.   Hucvîrî`de sürekli bir hakikat arayış ı ,her alanda serbestçe düş ü nebilen bir ak ı l, yargı gücü ve bunu paylaşma tutumu ö n plana çı kmaktayd ı . Hucviri, İbn Rüşd ‘ten önce, Kur’an da ki düş ü nceyi teşvik eden ayetleri dile getirir. Allah’ın fiillerini ve hikmetini düş ü nmenin   insanı zihinsel bir yetkinliğe ulaşt ı racağ ı n ı belirtir. Hucviri’nin sisteminde   akıl işlevsel ak ı ld ı r. Kur’an daki “görmediler mi, bakmazlar mı” vurgularıyla yer alan ayetlerin Allah’n fiillerine bakmanın bunlar üzerinde düş ü nmenin önemini vurguladığ ı n ı ö ne çı kar ı r.Hucviri, felsefe tarihinin problemlerine değinir. Bilgiden ş ü phe eden ve onun elde edilemeyeceğini s ö yleyen sofistlere eleştiriler getirir.Hucviri, ilmi amelden üstün tutanlar ile ameli ilimden üstün gören iki anlayış ı da doğru bulmaz. Ona göre, bilgisiz davranış, davranış değildir. Bir davranış ı davran ı ş k ı lan bilgi kaynakl ı oluşudur. Davranışa yans ı mayan bir bilgi de bilgi değildir.Hucviri, Farabi’nın gerçek filozof ve sahte filozofu ayrımı gibi, gerçek sufiyi sahte filozoflardan ayırmak için gerçek sufiyi   özgür insanla özdeşleştirir.
Keywords : Epistemoloji, Felsefe ve tasavvuf, Bilginin Değeri