Dîvân-ı Hulûsî-i Dârendevî’de Tasavvufî Bir Terbiye Metodu Olarak Nazar: Bakmak, Yakmak, Yıkmak ve Yapmak

Authors : Hamit Demir

Pages : 35-58

Doi:10.46231/sufiyye.1532718

View : 459 | Download : 242

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Tasavvufî bir terbiye metodu olarak nazar, mürşid-i kâmilin müridine bakmasından ibarettir. Söz konusu bakışı normal bakışlardan ayıran unsurlar; nazar edenle edilen arasında muhabbet doğurması, nazarla sağlanan cezbe, müriddeki psikolojik tesiri ve ahlaki dönüşüme katkısıdır. Zira sahabe tanımlarında görmenin öne çıkarılması, aşka düşmenin ve sûfî hayata yönelimin bir nazarla başladığı örnekler göz önünde bulundurulduğunda nazarın önemi ve ruhların göz maharetiyle tesir-teessürünün imkânı ortaya çıkacaktır. Bu çalışmada genellikle parapsikolojik bir vakıa olarak zarar verici etkisi ile bilinen nazarın manevi terbiye ve irşaddaki olumlu rolü konu edilmiştir. Makale son dönem sûfî şairlerden Osman Hulûsî Efendi’nin Dîvân-ı Hulûsî-i Dârendevî adlı eserindeki ilgili gazeller ve beyitlerle sınırlandırılmıştır. Bir sûfî şairin eserindeki nazarla ilgili beyitlere hususen eğilen bir makale yazılmadığı için bu çalışma öncü bir rol oynamaya aday olmak bakımından önemlidir. Çalışma bilimsel olarak kanıtlanamamış fakat olgusal olarak da reddedilemeyen nazarın özelliklerini ve muhataptaki etkisini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada mukayeseli metin tahlili ve şiir şerhi yöntemleri uygulanacaktır.
Keywords : Tasavvuf, Osman Hulûsî Efendi, Tasavvuf Edebiyatı, Nazar, İrşad.