Afrika Kıtası`nda Faaliyet Gösteren Muhtâriye Tarikatının Virdi

Authors : Mustafa Polat

Pages : 237-260

Doi:10.46231/sufiyye.1554769

View : 58 | Download : 72

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Kur’an-ı Kerîm\\\'de, virdin anlamını açıklayan zikir sözcüğü, birçok âyette geçmektedir. Hz. Resûlullah (s.a.v) ise hadislerinde gizli, açık, tek ve toplu olarak yerine getirilen her türlü zikri övmüş ve tavsiye etmiştir. Bunun yanı sıra sahâbeler arasında vird için örnek teşkil eden birçok uygulama bulunmaktadır. Bu vird pratiği, tehlil, tekbir, Kur’an-ı Kerîm tilaveti, nafile namaz kılma ve tövbe-istiğfar gibi ibadetlerin yapılmasıyla gerçekleşir. Temel maksat, bireyin kendisini Allah\\\'a daha yakın hissetmesi, mânevî bir bağ kurması ve nefsini arındırmasıdır. Bu hedefler, tasavvuf geleneğinde öne çıkan amaçlardan biridir ve bireyin içsel dönüşümünü teşvik etmek için bir araç olarak kullanılır. Dolayısıyla vird, tasavvuf öğretilerini takip edenler için mânevî ilerlemeyi teşvik eden bir ibadet pratiğidir. Bundan dolayı her tarikat, kendine özgü evrâd ritüelleri oluşturmuş ve bu evrâdların uzunluğu ile tekrar etme sıklığı farklılık göstermiştir. Hatta aynı tarikatın farklı kollar arasında bile bu farklılıklar gözlemlenebilir. Bu bağlamda çalışma, tasavvufî zikir pratiklerinin tarihsel ve bölgesel farklılıklarını anlamaya katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Kâdiriyye tarikatı ve alt kollarına odaklanarak, evrâd uygulamalarında meydana gelen değişimlerin tarikatların mânevî yapısı üzerindeki etkileri analiz edilmiştir. Araştırma, tarihsel belgeler, tarikat liderlerine ait yazılı eserler ve zikir pratiklerine dair sözlü gelenekler gibi birincil ve ikincil kaynaklara dayanılarak analitik bir yöntemle yürütülmüştür. Bu yönüyle çalışma, yalnızca tasavvuf tarihine değil, aynı zamanda zikir pratiklerinin sosyo-kültürel boyutlarına da ışık tutmayı amaçlamaktadır.
Keywords : Tasavvuf, Muhtâriye, Vird, Zikir Meclisi, Kıyam, Ku‘ud.