Muhammed el-Hâşimî’nin Bazı Tasavvufî Kavramlara Bakışı

Authors : Ayşe Şener, Yüksel Göztepe

Pages : 91-118

Doi:10.46231/sufiyye.1572827

View : 108 | Download : 86

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Son dönem sûfîlerinden, Cezayir asıllı, iskân bakımından Suriyeli olan Muhammed el-Hâşimî et-Tilimsânî, zâhirî ve bâtınî ilimlere hâkim bir şahsiyettir. Bir Eş‘arî kelamcısı olarak dikkatleri üzerine çeken Muhammed el-Hâşimî, başta Mısır olmak üzere Mağrip ve Ürdün gibi dünyanın farklı ülkelerinde müntesipleri bulunan Şâzeliyye tarikatının Derkâviyye ve Aleviyye kollarının şeyhlik vazifesini üstlenmiş bir isimdir. Bu çalışma, ehl-i sünnet akidesinin savunuculuğunu kendine ilke edinen, ilim ve irfânı bünyesinde birleştirip eserlerine de yansıtan Muhammed el-Hâşimî’nin tasavvuf sahnesindeki önemi ile tasavvufî düşünce dünyasına kısa bir bakış mahiyetindedir. Bu bağlamda çalışma müellifin “ed-Dürretü’l-müntesiratü fî ecvibeti’l-esileti’l-ʿaşera”, “el-Ḥallü’s-sedîd lime’steşkelehü’l-mürîd” ve “Şerḥu şaṭranci’l-ʿârifîn” adlı risâleleri ekseninde hazırlanmıştır. Hâşimî’nin adı geçen eserlerdeki kabz, bast, mârifet, mürşîd, mürîd ile zikir gibi bazı kavramlara dair görüşleri irdelenerek ele alınmıştır. İlgili görüşler; Ebü’l-Hasen eş-Şâzelî, İbnü\\\'l-Arabî, Kuşeyrî, Hucvirî ve Herevî gibi daha nice kadîm mutasavvıfın görüşleri ile mukayese edilmek suretiyle değerlendirilmiş ve böylece Muhammed el-Hâşimî’nin tefekkür zeminine kısmen ışık tutulmuştur. Ayrıca makalede, Hâşimî‘nin tasavvufî gelenekten izler taşıyan kimi kavramlar arasında işaret ettiği bağlamlara da dikkat çekilmiştir.
Keywords : Tasavvuf, Şâzeliyye, Muhammed el-Hâşimî, Görüşleri, Tasavvuf Kavramları.