KAZAN’DAKİ EDEBÎ MAHFİLLER: SALON SÖYLEŞİLERİNDEN EDEBÎ TOPLULUKLARA

Authors : Alp Eren DEMİRKAYA

Pages : 31-53

Doi:10.47089/iuad.1113313

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsan sosyal bir varlıktır. Hayatındaki kırılma anlarını, sevinçlerini ve hüzünlerini anlatmak, aktarmak ister. Bunun doğal bir sonucu olarak kendisine bir paydaş arar. Edebiyat sahasındaki bu gayretin altında da gönülden kopanları aynı dilden konuşanlarla bölüşmek, yazılanları muhatabıyla buluşturmak yatar. Ortaya çıkan ürünlerin sergileneceği ve değerlendirilmeye tabi tutulacağı yerler olarak ise karşımıza mahfiller çıkar. Rusya’da 19. yüzyılın başlarında Fransız kültürünün etkisiyle soylular, salonlarının kapılarını; edebiyat söyleşileri, tiyatro icraları ve müzik dinletileri için açarlar. Başlarda Moskova ve St. Petersburg şehirlerinde yaşanan bu birliktelikler çok geçmeden Voronej, Omsk, Tobolsk, Harkov ve Kazan’da kendini gösterir. Kazan şehrinin salon söyleşilerine ev sahipliği yapması tesadüfi değildir. Kadim bir şehir olması, eski ticaret yollarının kesişiminde bulunması, Kazan Üniversitesi’nin varlığı, İdil bölgesinin idari ve kültürel merkezi oluşu onu kendisine çeker. G. P. Kamenev, S. A. Moskotilnikov, K. F. Fuks ve A. A. Fuks’un evlerinde Kazan şehir yönetiminin ileri gelenleri, Kazan Üniversitesi öğretim elemanları ve yazarlar, salon söyleşilerine katılırlar. Kazan’daki salon söyleşileri, ev sahiplerinin vefat etmesiyle kesintiye uğrar. Edebî buluşmalar; dernekler, kulüpler ve otellerin çatısı altında gerçekleştirilmeye başlar. Çevre illerde ve kasabalardaki yazarlar, ikametlerini matbuat faaliyetlerinin merkezi Kazan’a aldırarak gazete ve dergilerde aktif rol oynarlar. 1920’li yıllardan itibaren ise Kazan’daki genç kalemler edebî topluluklar kurmak için birbirleriyle yarışırlar. Bu makalede, Rusya’da Moskova ve St. Petersburg şehirlerindekine benzer bir edebiyat iklimi yakalayan Kazan şehrindeki salon söyleşileri, yazarların bir araya geldikleri dernek, otel, kulüp ve topluluklar tespit edilmiş, Kazan’ın Rus ve Tatar edebiyatlarına yön veren önemli bir edebî mahfil olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Keywords : Rusya, Kazan, Edebî Mahfiller, Salon Söyleşileri, Oteller, Kulüpler, Edebî Topluluklar