ZEYNEB BİYİŞEVA`NIN ÖYKÜLERİNDE ÇOCUKLARA BAKIŞ YAHUT ÇOCUK İMGESİ

Authors : Gülüzar DEMİR

Pages : 207-220

Doi:10.47089/iuad.1213779

View : 15 | Download : 14

Publication Date : 2022-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Zeyneb Biyişeva, XX. yüzyıl Başkurt edebiyatında önemli bir yere sahip olan toplumcu gerçekçi yazarlardan biridir. Edebiyatın çeşitli türlerinde eserler veren sanatçının edebî yönü hayli kuvvetlidir, ayrıca eserlerinin alt metinlerinde dikkate değer bir didaktik çabanın belirginleştiği görülür. Bu doğrultuda bu çalışmanın esas dayanağı Zeyneb Biyişeva’nın “Başaḳ insert ignore into journalissuearticles values(Başak);, Ḳoyaş Nime Tině? insert ignore into journalissuearticles values(Güneş Ne Dedi?);, Yarẕamsı insert ignore into journalissuearticles values(Yardımcı); ve Yeşěl Yügen insert ignore into journalissuearticles values(Yeşil Yular);\` adlı öyküleri olmuştur. Bu öykülerdeki başat temalar; çocuk eğitimi, çalışkanlık, birlik ve beraberliktir. Öykülerde kahramanların genelde çocuk olduğu ve bu çocuk kahramanların verilen görevleri başarıyla yerine getirdiği rahatlıkla görülebilmektedir. Öykülerdeki çocuk kahramanlar ile yazar arasında bir paralellik olduğu söylenebilir. Yazarın içerisinde bulunduğu toplumun sosyal ve siyasi şartlarına çocukluğundan beri tanık olması onun edebî kişiliğinin oluşmasında önemli bir etken olmuştur. Bu makalede yukarıda değinilen hususları bir araya getirip öykülerin alt metinlerinde nelere dikkat çekilmek istendiği açıklanmıştır. Yöntemsel açıdan sosyolojik eleştiri ve biyografik eleştiriden yararlanılmıştır. Çünkü yazarın hayatında yer alan olaylar, içinde yaşadığı koşullar, aile ortamı, okuduğu kitaplar yazarın kişiliğinin ve dolayısıyla eserlerinin iyi anlaşılması için gerekli bilgiler sayılmaktadır. Öykülerde geçen kahramanların adeta Biyişeva’nın öğretmenlik mesleğinin bir semeresi olarak bilinçli ve çalışkan neslin onun kurgu dünyasında hayat bulduğu gözlemlenmiştir. Sanatçının istediği ideal toplumun bireylerini temsil etmeleri yönüyle Biyişeva’nın öykülerinin son derece önemli ve değerli edebî yapıtlar olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : Zeynep Biyişeva, Biyografik Eleştiri, Başkurt Edebiyatı, Sosyolojik Eleştiri