İDİL-URAL TÜRKLERİNİN BALKAN SAVAŞLARINA İLGİSİ: ALİASKER KEMAL VE BALKAN SAVAŞLARINA DAİR NOTLARI

Authors : Emre Özsoy

Pages : 37-59

Doi:10.47089/iuad.1440685

View : 50 | Download : 57

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İdil-Ural Türkleri adına, XX. yüzyılın en önemli gelişmelerinden birisini 1905 Rus Devrimi oluşturdu. Devrimin ortaya koyduğu değişimler, onların siyasi alandaki faaliyetlerinde bir canlanmaya neden olduğu kadar, kültürel sahaya da yansıyarak matbuat alanında ilerlemelerini beraberinde getirdi. XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren hatırı sayılır bir tecrübe kazanan ve hayatın her alanına sirayet eden Ceditçilik, devrim döneminin gelişmeleriyle birleşerek İdil-Ural Türkleri arasında dünyayı takip eden, taleplerini idare karşısında savunan bir kuşağı ortaya çıkardı. Bu kuşağın dikkat çeken özelliklerinden birisi, Batı’yı ve özellikle de dinî ve millî ortaklıkları bulunan devlet ve toplumları yakından takip etmeleri oldu. Bu kapsamda Osmanlı devleti ve toplumu, İdil-Ural Türklerinin ilgilendiği en önemli nesneyi oluşturdu. Burada yaşanan pek çok gelişme yakından takip edilerek gazete ve dergiler aracılığıyla toplumlarına aktarıldı. Balkan Savaşları da bu gelişmelere dahildi. Elinizdeki çalışma, önde gelen Tatar aydınlarından Aliasker Kemal’in, Balkan Savaşları münasebetiyle muhabir sıfatıyla İstanbul’a gelişi sonucu tuttuğu notlar üzerine bina edilmiştir. Bu notlar, her ne kadar sınırlı bir gözlem ve görüşmelerin çıktısı olsa da İdil-Ural ve Osmanlı Türkleri arasındaki ilişkilerin hangi boyutta olduğunun belirlenmesine katkı sağlayacak düzeydedir. Bu incelemede İdil-Ural Türklerinin Osmanlı devletine yönelik ilgisi üzerinde durulacak, Yıldız (Yoldız) Gazetesi (1906-1918) Muhabiri Aliasker Kemal’in, Balkan Savaşları münasebetiyle İstanbul’a gelişi ve Osmanlı devletine dair sosyal, siyasi ve askerî gözlemleri aktarılacaktır.
Keywords : Aliasker Kemal, Balkan Savaşları, Yıldız Yoldız Gazetesi, İdil Ural Türkleri, Rusya Türkleri