Zünnûn el-Mısrî`nin Düşüncesinde Mârifet

Authors : Büşra CANBAZ

Pages : 176-195

View : 32 | Download : 35

Publication Date : 2023-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalenin amacı tasavvufun teşekkül seyrini belirleyen ve erken dönemin meşhur sûfîlerinden biri olan Zünnûn el-Mısrî’nin insert ignore into journalissuearticles values(öl. 245/859); anlayışında ön plana çıkan mârifet görüşüne dair genel bir bakış sağlamaktır. Literatürde genel itibariyle Mısır mektebinin öncüsü sayılan Zünnûn el-Mısrî mârifeti tasavvufla yakın manada kullanmaktadır. Ona göre mârifete ulaşmak için kişinin süluk sürecinde hayret, zühd ve muhabbet gibi aşamaları tecrübe etmesi gerekmektedir. Bu yönüyle mârifet Hakk’ın ihsanıyla gerçekleşen ve ahlâka yansıyan bir ilim olarak duyularla, tedrisat aracılığıyla elde edilen ilimden daha üstün sayılan bir bilgi türüdür. Mârifetin başlıca alametleri Hakk’ın emirlerine uymak ve yasaklarından kaçınmak bununla beraber kişinin yaratılmışlarla olan ilişkisinde Hakk’ın rızasını gözetmektir. Buna bağlı olarak Zünnûn’un mârifet düşüncesinde öne çıkan husus bilgi-eylem bütünlüğüdür. Mukayese edildiğinde genel itibariyle Zünnûn el-Mısrî’nin anlayışında vurgulanan bu hususlar Cüneyd-i Bağdâdî insert ignore into journalissuearticles values(öl. 297/909); ve Sehl et-Tüsterî insert ignore into journalissuearticles values(öl. 283/896); gibi erken dönemin başlıca sûfîlerinde rastladığımız durumlardır. Zünnûn’u bu sûfîlerden ayıran söylemlerindeki üslup ve kabiliyetiyle mârifeti daha kapsamlı, sistematik bir şekilde ele alması ve bu yönüyle ön plana çıkmasıdır.
Keywords : Tasavvuf, Zünnûn el Mısri, Mârifet, Sûfî, Ârif