Zevkî’nin Gazellerinde Hz. Ali Sevgisi

Authors : Muhammet Nalbat

Pages : 294-316

View : 66 | Download : 78

Publication Date : 2023-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Hz. Ali, Hz. Peygamber’in damadı ve amcasının oğlu olması hasebiyle müslüman Türklerin yaşadığı her coğrafyada sevilmiş ve sayılmıştır. O, yiğitliği, ilmi ve cömertliği ile Türk edebiyatında da özel bir konuma yükseltilmiştir. Ancak İslam dünyasında ortaya çıkan bazı mezhebî yaklaşımlar, Hz. Ali’nin dinî ve içtimai hayattaki konumunun yanısıra Türk edebiyatındaki konumunun da farklılaşmasına sebep olmuştur. Özellikle Azerbaycan coğrafyasında Safevi Devleti’nin kuruluşundan sonra, 16. Yüzyılın başından itibaren, Şiîliğin resmî mezhep olarak kabul edilmesi Azerbaycan edebiyatında âdeta bir kırılma noktası olmuştur. Dolayısıyla 16. yüzyıldan sonra Azerbaycan sahasında yetişen bazı klasik dönem şairleri şiirlerinde Hz. Ali sevgisini, mezhepsel bir düzlemde ifrat noktasına taşıyarak ona duydukları hayranlık ve bağlılığı lirik bir tarzda terennüm etmeye başlamışlardır. 17. yüzyılda yaşadığı tahmin edilen Azerbaycan sahası şairlerinden Zevkî de söz konusu şairlerden biridir. Bu çalışmanın amacı, Zevkî Dîvân’ındaki Hz. Ali konulu Türkçe ve Farsça yazılmış bazı gazellerin Şiîlik bağlamında incelenerek Zevkî’nin mezhebî duruşunun şiirlerine nasıl yansıdığını ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda tek nüshası Fransa Milli Kütüphanesi’nde (Bibliothèque nationale de France) yer alan Zevkî Dîvânı’ndan faydalanılmıştır.
Keywords : Klasik Türk Edebiyatı, Azerbaycan Sahası, Zevkî, gazeller, Hz Ali