Cevâhiru’l-ikyân Adlı Eser Özelinde Hamdullah b. Hayreddin’in Kur’an Harflerinin Mahreçlerine Yaklaşımı

Authors : Hayrunnisa Nefes

Pages : 34-70

Doi:10.62297/idrak.1423452

View : 80 | Download : 62

Publication Date : 2024-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Yüce kitabımız Kurân-ı Kerîm’in doğru tilavet edilmesi hususunda Hz. Peygamber döneminden itibaren son derece hassas davranıldığı bilinmektedir. Bu hassasiyet nedeniyle dil ve kıraat ulemâsı Kur’ân kelimelerini oluşturan harflerin mahreç ve sıfatları konusuna öncelikli olarak eserlerinde yer vermiştir. Zira Kur’ân’ı doğru telaffuz etmek Kur’ân harflerinin mahreç ve sıfatlarını bilmek ve her harfi mahrecinden doğru bir şekilde çıkararak telaffuz etmekle mümkündür. Kıraat ve tecvid konusunda manzum ve mensur eserler kaleme almış önemli Osmanlı müelliflerinden biri de Hamdullah b. Hayreddin’dir. Onun kendisine ait Umdetü’l-irfân isimli Arapça manzum eserine yazdığı Cevâhiru’l-ikyân adlı şerhte bu konuyu geniş bir şekilde ele aldığı görülmektedir. Genellikle cumhur ulemâya mutabık kalan müellif mahreçler konusunu izah ederken farklı görüşlere de eserinde yer vermiştir. Hamdullah b. Hayreddin’in özellikle mahreçlerin bölgelere ayrılması konusunda yapmış olduğu taksimat dikkat çekicidir. İbnü’l-Cezerî’den oldukça etkilenen müellif, kimi zaman farklı tercihlerde de bulunmuştur. Bu makalede Hamdullah b. Hayreddin’in “Umdetü’l-irfân” adlı Arapça manzum eserine yazdığı “Cevâhiru’l-ikyân” adlı şerhte geniş bir şekilde yer verdiği mahreçler konusu ele alınacaktır. Müellifin bu konudaki tespitleri klasik tecvid ilmi kaynaklarından da istifade edilerek değerlendirilecektir.
Keywords : Kur\'an ı Kerim, Harf, Mahreç, Tecvid, Hamdullah b Hayreddin