HANEFİ LİTERATÜRÜNDE MUHTASARLAR VE METİNLER

Authors : Ömer faruk Atan

Pages : 65-81

View : 22 | Download : 10

Publication Date : 2016-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Hanefî mezhebinde hicrî II. asırdan itibaren başlayan telif çalışmaları zamanla gelişerek geniş bir fürû bilgisi ile beraber birçok bilgiyi barındıran bir özelliğe sahip hale dönüşmüştür. Bu da eserlerin kullanımını zorlaştırdığı için asıl gayesinden saptırmış ve ondan azami bir şekilde yararlanılmasını güç hale getirmiştir. Bu nedenle eğitimdeki zorlukları gidermek, okuyucuya özlü bir biçimde genel fıkhî bilgi vermek amacı ile ihtisâr faaliyetleri yapılmıştır. İlk özet çalışmalar, Tahâvî, Kerhî ve Hâkim eş-Şehîd tarafından hicrî IV. asırda kaleme alınmış ve literatürde muhtasarlar olarak tanımlanmıştır. Bunun dışındaki özet çalışmalar ise hicrî V. asırda el-Kitâb, VI. yüzyılda el-Hidâye ve VII. asırda kaleme alınan Vikâye, el-Muhtâr, Mecma‘ ve Kenz’dir. Bu ihtisar çalışmalarına da mütûn/metinler denilmiş ve mütûn-i selâse, mütûn-i erba‘a ve mütûn-i sitte şeklinde gruplandırılmıştır. Kendine has bir ferdiliğe sahip olan bu muhtasar eserler, sonraki dönemlerde telif edilen çalışmalara kaynaklık etmiştir. Bu makalede muhtasarlar ve metinler tanıtılıp ve onların kaynaklık ettiği eserler hakkında bilgi verilecektir.
Keywords : Muhtasar, Mütûn, Hanefî Literatürü, Fıkıh