İlk Fıkıh Usûlü Sözlüğü: el-Hudûd Fi'l-Usûl

Authors : Davut EŞİT

Pages : 359-382

View : 22 | Download : 20

Publication Date : 2019-07-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Kavram sözlüklerinin telif edilmesi ilmî disiplinlerin gelişiminden sonraki bir dönemde gerçekleşmiştir. Fıkıh usûlü alanında yazılan kavram sözlükleri de fıkıh usûlü ilminin tedvininden sonraki dönemlerde gerçekleşmiştir. Fıkıh usûlü literatürünün oluşumuyla beraber başlayan kavramsallaşma süreci bu alanda derli toplu ve müstakil eserlerin tedvin edilmesiyle yeni bir aşama kaydetmiştir. Fıkıh usûlüne dair günümüze ulaşan ilk kavram sözlükleri, V./XI. yüzyılda gerçekleşmiştir. Bu alana dair ilk sözlük çalışması bilebildiğimiz kadarıyla İbn Fûrek’in el-Ḥudûd fi’l-uṣûl adlı eseridir. Bu eser fıkıh usûlü kavramlarının yanında kelâm kavramlarını içerse de fıkıh usûlü kavramlarının derli toplu bir şekilde içeren ilk eser olması bakımından dikkat çekicidir. el-Ḥudûd fi’l-uṣûl kendisinden sonra üretilen fıkıh usûlündeki ıstılah çalışmalarına öncülük etmesi ve onları büyük ölçüde etkilemesi bakımından da önemli bir çalışmadır. Keza, eser yazıldığı dönemdeki fıkıh usûlü kavramlarının çerçevesini belirleme açısından da kayda değerdir. Elinizdeki çalışmada ilk fıkıh usûlü sözlüğü olan el-Ḥudûd fî’l-uṣûl ’ün yapısına, içeriğine ve fıkıh usûlündeki ıstılah çalışmalarındaki önemine ve etkisine değinilmektedir. 
Keywords : İbn Fûrek, el Hudûd, Fıkıh Usûlü, Istılah