Hicrî İlk Asırdan Bir Hoca-Öğrenci Portresi: Hz. ʻÂişe-Mesrûḳ b. el-Ecdaʻ

Authors : Yunus GÖRDÜK

Pages : 508-537

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2020-07-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz Bu makalede Hz. ʻ Âişe ile Mesrûḳ b. el-Ecdaʻ arasındaki çok özel Hoca-Öğrenci ilişkisi incelenmiştir. Mesrûḳ’un rivâyetlerindeki satır arası bilgilerin bir arada göz önüne alınmasıyla ortaya çıkan bu ilişki sahâbenin tabiûna yaptığı üstadlığın en güzel örneklerinden biridir. Mesrûḳ’un mânevî dünyasında Hz. ʻÂişe’nin çok önemli bir yeri vardır. Hz. ʻÂişe’nin de ona hem muhabbetinin hem de hürmetinin olduğu anlaşılmaktadır. Mesrûḳ’ un daha çok Kûfe ve çevresinde yaşadığı düşünüldüğünde; Medîne’de bulunan Hz. ʻÂişe’den farklı zamanlarda, farklı konularda ve çok sayıda rivâyet yapması dikkate şayandır. İlmî meseleleri öğrenmek için Basra’ya ve Şam’a yolculuklar yaptığı belirtilen Mesrûḳ’un Medîne’ye de bu niyetle seferler yapmış olduğu kuvvetle muhtemeldir. Görüşmeler esnasında Hz. ʻÂişe’nin Mesrûḳ’la ve diğer misafirlerle perde arkasından muhatap olduğu anlaşılmaktadır. Hz. ʻÂişe’nin Medîne’deki evi; hac seyahatleri sırrasında ise onun bulunduğu çadır herkese açık bir mektep ve ilim merkezi vazifesi görmüştür. Kendisine her türlü mahrem âilevî meselenin de sorulduğu Hz. ʻÂişe, müminlerin annesi sıfatıyla bunlara cevap vermiştir. Mesrûḳ’un bir ilim talibi ve sahâbî öğrencisi olarak Hz. ʻÂişe’den son derece önemli bilgiler alıp kendinden sonraki nesillere aktardığı görülmektedir. Bunların arasında sadece ondan intikal eden hadîslerin ve özel hatıraların bulunması ayrıca önemlidir. Rivâyetlerine bakıldığında Mesrûḳ’un, Hz. ʻÂişe’nin yanında çeşitli gözlemler yapacak kadar çok zaman geçirdiği anlaşılmaktadır. Bugüne ulaşan bütün İslâmî ilimler müktesebatının temelleri, şüphesiz ki ashâb ve onların öğrencileri olan tâbiîlerin ilmî faaliyetleriyle atılmıştır. Hicrî ilk asırdaki eğitim-öğretim faaliyetinin informel okullarının en müstesnalarından biri Hz. ʻÂişe’ninkidir. Onun en yakın, en sevdiği ve en güzide öğrencilerinden birinin Mesrûḳ b. el-Ecdaʻ olduğu anlaşılmaktadır. Anahtar Kelimeler: İslâmi İlimler, Tefsir, Hadîs, Hz. ʻÂişe, Mesrûḳ, Hicrî, İlk asır, Öğretim.
Keywords : İslâmi İlimler, tefsir, Hz Aişe, Mesrûk, İlk asır, öğretim