İslâm Siyaset Düşüncesine Sûfî Gözüyle Bakmak: Hilyetü'l-evliyâ'da Halife Ömer b. Abdülaziz

Authors : Enes TAŞ, Orkhan MUSAKHANOV

Pages : 243-261

View : 22 | Download : 13

Publication Date : 2021-01-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale, Platon'un Devlet'inde idealize edilen filozof-kralın karşılığı olarak İslam siyaset düşüncesinde sırasıyla peygamber-kral, râşid halife ve âdil sultan/velî-emîr şeklinde ortaya çıkan yöneticilerden, âdil sultan/velî-emîr olarak Ömer b. Adülaziz'in (ö. 101/720) vasıflarını, Ebû Nu‘aym el-Isfahânî'nin (ö. 430/1038) Hilyetü'l-evliyâ'sının tasvir ettiği üzere ele almaktadır. Zira Ebû Nu‘aym'ın eserinde sûfîler arasında zikrettiği tek siyasî kişilik -râşid halifeler istisnâ tutulursa- Ömer b. Abdülaziz'dir. Dolayısıyla Ebû Nu‘aym'ın eserinde çizdiği Ömer b. Abdülaziz'in yönetimine dair tasvirin, İslam siyaset düşüncesi metinlerinin ilk kaynaklarından biri olduğu söylenebilir. Makale, İslam siyaset düşüncesi için dolaylı da olsa en erken tarihli verilere kaynaklık eden Hilyetü'l-Evliyâ'nın, sûfî müellifinin gözünden İslam siyaset düşüncesinde âdil sultanın vasıflarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Hilyetü'l-evliyâ'da müellif her ne kadar yorum yapmayıp rivayetlere yer vermiş olsa da onun eserinde Ömer b. Abdülaziz'i sûfîlerin arasına yerleştirip onun hakkındaki rivayetlerin ağırlık noktasının da siyasetle/yönetimle ilgili olması bu makalenin odak noktasını meydana getirmiştir.
Keywords : İslam siyaset düşüncesi, Âdil sultan, Velî emir, Hilyetü'l evliyâ, Ömer b Abdülaziz