Hukukî Hükmün Belirlenmesi Açısından Vâv Harfiyle Matûf Cümlelerden Sonra Gelen İstisnânın Merciinin Tespiti – I –

Authors : Ali KAYA, Yavuz GÖNAN

Pages : 46-68

View : 25 | Download : 9

Publication Date : 2021-01-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Hukukçunun elindeki en önemli malzeme hukuk normlarıdır. Hüküm bildiren her norm da kendi dilinde, o dilin kuralları doğrultusunda ya-zılmaktadır. İslam hukukunun kurucu metinleri olan Kur’ân ve Sünnet nasları da Arapça olduğu için İslâm hukukçusu, hukukî nasları yorum-larken Arapça dilbilgisi (nahiv) kurallarını dikkate almalıdır. Buna göre hukukçunun; Arapça cümle yapısı şekillerinden biri olan istisnâ üslubunun dilbilgisi kurallarını bilmesi ve hüküm istidlâlinde bu kuralları uygulaması gerekmektedir. İstisnâ üslubuyla ilgili usûl-ı fıkıhtaki temel tartışma alanlarından biri de vâv ile matuf cümlelerden sonra gelen istisnânın merciinin tespitidir. Matuf cümlelerden sonra kullanılan istisnânın merciinin, yani müstesnâ minh’in, dilbilgisi kuralları doğrultusunda tespit edilmesi; istisnânın, hukukî hükmün teşekkülüne etkisinin belirlenmesi ve hukukî yönden uygulanması bakımından önem taşımaktadır. Bu nedenle çalışmamızda önce konuyla ilgili usulcülerin teorik yaklaşımları, gerekçeleri ve çözümleri açıklanmış; ardından en-Nûr sûresinin 4-5.âyetleri bağlamında, görüşlerini uygulamalı olarak temellendirme çabaları ele alınmıştır.
Keywords : Usul ı fıkıh, Hukukî hüküm, İstisnâ, Müstesnânın Mercii, Matuf Cümle, Vâv Atıf Harfi