Evanjelik Dinî Hareketin Teo-Sosyolojik Paradigması

Authors : Muhammed YAMAÇ

Pages : 704-726

View : 12 | Download : 14

Publication Date : 2022-07-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Genel olarak dinî gruplar sosyolojisi ve özel olarak da (yeni) dinî hareketler din sosyolojisinin önemli konuları arasındadır. Hıristiyanlığın Protestan mezhebi içerisinde ortaya çıkan Evanjelizm, kendine özgü teo-sosyolojik yapısıyla yeni bir dinî hareket olarak dikkat çekmektedir. Nitekim hareket, içinden çıktığı Protestanlığa karşı tepkisel bir mahiyet taşımaktadır. Bu anlamda hareket, kökende Hıristiyanların yeniden doğuşunu savunan bireylerin bir araya gelerek oluşturduğu bir dinî hareket görünümüne sahip olsa da süreç içerisinde küresel ölçekli farklı teo-sosyolojik, stratejik, politik, ekonomik, vb. birçok misyona sahip olagelmiştir. Bu yönüyle Evanjelik hareket, Hıristiyanlığın Protestan mezhebi içinden farklı bir dinî yorum iddiasıyla ortaya çıkmışsa da farklı boyutlardaki teo-sosyolojik yapısıyla dünya siyasetini ve sistemini kontrol ve dizayn etme gibi küresel bir hedefe evrilmiş gözükmektedir. Bu farklı teo-sosyolojik yaklaşım, eski ve yeni Ahit yorumlarından oluşan Kitâb-ı Mukaddes’in teolojik temelleri üzerine oturan Hıristiyan mistisizmi ile Yahudi kabalizmini birleştiren mesiyanik düşünce ideolojisine dayanmaktadır. Bu çalışma, din sosyolojisinin önemli konularından biri olan yeni dinî hareketler çerçevesinde oldukça geniş ve girift bir yapıyı ifade eden Evanjelik hareketin teo-sosyolojik boyutunu ele almaktadır. Bu kapsamda çalışma, “Evanjelizmin teolojik ilkeleri nelerdir?”, “Evanjelik hareketin oturduğu sosyoloji nedir?”, “Evanjelik hareketin teo-sosyolojisinin arka plan perspektifinde etkili olan göstergeler nelerdir? vb. temel problemleri anlamaya, anlamlandırmaya ve bunları analiz etmeye girişmektedir. Çalışma, dokümantasyon yöntemi çerçevesinde teo-sosyolojik boyutta Evanjelik hareketi analiz ederek din sosyolojisinin önemli konularından biri olan dinî gruplar sosyolojisine ve yeni dinî hareketlere katkı sunmayı amaçlamaktadır. Diğer taraftan çalışma, din sosyolojisi ile dinler tarihi disiplinleri arasında karşılıklı etkileşimin disiplinlerarası araştırma imkânını göstermesi ve bu iki bilim disiplini arasında konu geçirgenliğinin (geçişliliğinin) bir örneğini oluşturması bakımından önem taşımaktadır.
Keywords : Din Sosyolojisi, Teoloji, Sosyoloji, Dini Hareket, Evanjelik Hareketi