“Rabbim Beni Terbiye Etti (Eddebenî Rabbî)” Rivâyetinin Sıhhati ve Rivâyetin Anlamı Üzerine Bazı Mülahazalar

Authors : Ufuk DAĞLIOĞLU

Pages : 676-702

Doi:10.5281/zenodo.8104231

View : 124 | Download : 294

Publication Date : 2023-07-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Müslümanlar sahâbe asrından bu tarafa kendisine Kur\`ân’ı açıklama görevi verilen Allah Rasûlü’nün insert ignore into journalissuearticles values(s.a.v.); söz, fiil ve takrirlerine en üst derecede önem vermiş ve O’na insert ignore into journalissuearticles values(s.a.v.); ittibâ etmeyi birinci vazife saymışlardır. Bu durum hadislerin bir yandan İslam coğrafyasında hızlıca yayılmasını sağlarken diğer yandan da sahîhinin sakîminden ayırt edilerek merfû olanlarının belirlenme çaba ve çalışmalarını hızlandırmıştır. Bu ilmî çalışmalar esnasında aynı metne sahip bazı rivâyetler muhaddislerin farklı ictihâdları neticesi bazen sahîh bazen zayıf bazen de merdûd kategorisinde yerini almıştır. Tetkik etmeye çalıştığımız “Beni Rabbim terbiye etti” rivâyeti halk arasında meşhûr olması yanında tefsîr, tasavvuf ve edebiyat eserlerinde de kendisine çokça atıfta bulunulan bir haberdir. Bu rivâyetin aslının olmadığını iddia edenler olduğu gibi zayıf hatta çok zayıf olduğu kanaatini taşıyanlar bulunmaktadır. Nâdir olsa da sahîh olduğunu ifade edenlere de rastlanılmaktadır. Ancak mezkûr rivâyetin sıhhati hakkında görüş beyân edenlerin verdikleri hükümlerin gerekçelerini ortaya koymamış olmaları câlib-i dikkattir. Bu durum rivâyetin sıhhatinin sened itibariyle tafsilî tetkikini zorunlu kılması yanında rivâyetin sebeb-i vürûdundan bağımsız ele alınmasının yol açtığı anlam kaymasına dikkat çekmeyi gerekli kılmaktadır. Üzerinde gerek sened gerekse metin yönüyle tafsilatlı herhangi bir çalışmanın yapılmadığı bu rivâyetin tarafımızca her iki yönüyle detaylıca ele alınması çalışmamızın özgün yönünü oluşturmaktadır. Yaptığımız bu çalışma, “Eddebenî Rabbî” rivâyetini sened yönünden tetkik etmek isteyenlere detaylı bilgi sunmanın yanında metnin orijinal bağlamda nasıl anlaşılması gerektiğini de ortaya koymaktadır. Araştırmamızda sahîh hadisin öncelikli şartlarından olan ‘ittisâl’ şartını taşıyan Ali b. Ebû Tâlib insert ignore into journalissuearticles values(r.a.); tarîki esas alınmış, bilahare Hz. Ebû Bekir ve Abdullah b. Mesûd tarîklerine yer verilmiştir. Son olarak hadisin metninin muhteva değerlendirmesi yapılmıştır.
Keywords : Sahîh Hadis, Hadis tenkidi, İsnâd Analizi, Meçhûl Râvî, Terbiye, Anlam Kayması