Ebu’l-Velîd el-Bâcî’nin İcmâ‘ Anlayışı

Authors : Hatice Alsaç

Pages : 451-497

Doi:10.69576/ihya.1451276

View : 57 | Download : 37

Publication Date : 2024-07-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Ebu’l-Velîd el-Bâcî (öl. 474/1081), Mâlikî mezhebinin Endülüs’teki önde gelen temsilcilerindendir. Özellikle İḥkāmu\'l-fuṣūl fī aḥkāmi’l-uṣūl adlı eseri, Mâlikî mezhebinin usûle dair görüşleri açısından elimizde bulunan önemli eserlerdendir. Bâcî’nin usûl alanındaki eserleri, fıkıh usûlü alanında dönüm noktası olarak değerlendirilmekte ve Mâlikî usûlüne dair telîfâtın yayılmasını sağladığı kabul edilmektedir. Bâcî, usûl eserlerinde icmâ‘a dair hemen her meseleye değinmiştir. Görüşlerini beyan ederken daha çok karşıt görüş sahiplerinin argümanları üzerinden açıklamalar geliştirmiş olması dikkat çekmektedir. Bâkillânî (öl. 403/1013) ve Şîrâzî (öl. 476/1083) gibi âlimlerle zaman zaman aynı görüşte olduğu, farklı görüşte olduğunda da bunu aktarmaktan çekinmediği görülmektedir. Bâcî’nin Mâlikî mezhebi özelinde icmâ‘-ı ehl-i Medine konusuna dair getirdiği açıklamalar önemlidir. O, bu konuda nakil ve akıl cihetinden bir ayrıma gitmekte ve naklî konularda Medine ehline/halkına ayrıca ihtimam gösterilmesini, bu nakillerin tevâtür derecesinde oldukları gerekçesiyle açıklamaktadır. Akıl cihetiyle bilinecek meselelerde ise İmam Mâlik (öl. 179/795) açısından da Medine ile diğer bölgelerin ehilleri arasında bir fark olmadığına dikkat çekmektedir. Bâcî, doğrudan bir mezhep taassubu gütmemekle beraber, Mâlikî mezhebine yöneltilen itiraz ve ithamlara da cevaplar vermektedir.
Keywords : Fıkıh usûlü, Bâcî, İḥkāmu, icmâ, ihtilâf, icmâ ı ehl i Medine