Seyyid Şerîf Cürcânî’nin “Kitabü’t-Ta‘rîfât” İsimli Istılah Eserinde Yer Alan İslam Hukuku Delillerine İlişkin Maddelerin Tahlili

Authors : Adem Arslan

Pages : 676-706

Doi:10.69576/ihya.1461473

View : 48 | Download : 110

Publication Date : 2024-07-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Seyyid Şerîf Cürcânî (ö. 816/1413) yaşadığı devirde ilmî açıdan temayüz etmiş, görüşleri ve telifleriyle kendisinden sonraki dönem üzerinde önemli tesirler bırakmış çok yönlü bir âlimdir. O’nun “Kitâbü’t-Ta‘rîfât” isimli eseri, alfabetik şekilde, pek çok alan ile ilgili temel kavramlar yanında fıkıh terimlerini de ihtiva eden açıklamalı bir ıstılah eseridir. Bu eserde gerek fıkıh gerek usûlü ile ilgili önemli ıstılahî kavramlara yer verilmektedir. Bu önemli kavramlardan bazıları İslam Hukukunun ana konusu olan hükümlerin kendilerinden çıkarıldığı “şer‘i deliller” ile ilgilidir. Cürcânî ve et-Ta‘rîfât’ıyla ilgili farklı branşlarda çalışmalar yapılmış olsa da fıkıh özelinde Türkçe yapılmış müstakil çalışmalar çok azdır. Amacımız hem bu alandaki boşluğu doldurmaya hem de Cürcânî’nin et-Ta‘rîfât’ta İslam Hukuku delillerinden hangilerine yer verip vermediğini tespit etmek ve eserde yer verilen şer‘î delilleri fıkhî açıdan inceleyerek değerlendirmeye tabi tutmaktır. Amacımıza binaen çalışmada Cürcânî’nin et-Ta‘rifât’ta yer verdiği ve yer vermediği İslam Hukuku delilleri (şer ‘i/fıkhî deliler veya şer’i kaynaklar) tespit edilmekte, İslam Hukuku delilleriyle ilgili görüşleri ortaya çıkarılmakta ve et-Ta‘rifât’ta tanımlanan şer‘î delillerin tahlil ve değerlendirilmesi yapılmaktadır. Bu bağlamda çalışmamızda, et-Ta‘rifât’ta Cürcânî’nin kitap, sünnet, icmâ, kıyas, istihsân, örf ve istishâb gibi fıkhî delilleri maddeler halinde ele alıp izah ettiği; mesâlih-i mürsele, sedd-i zerâi‘, şer\'u men kablena ve kavlü\'s-sahabî gibi fıkhın diğer önemli delillerine ise yer vermediği tespit edilmiştir.
Keywords : İslam Hukuku, Fıkıh, Fıkıh Usûlü, Cürcânî, et Tarîfât, Delil, Istılah