Özellikleri ve Metodu Açısından Kemâhî’nin Müsned Şerhi Tenvîrü’s-Sened fî Îdâhi Rumûzi’l-Müsned’i

Authors : Muhammed Emin Ercan

Pages : 367-390

Doi:10.69576/ihya.1526245

View : 68 | Download : 68

Publication Date : 2025-01-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Hadis tarihine bakıldığında hadis şerhleri önemli bir yere sahiptir. Hadis şerh faaliyetleri, hadislerde bulunan garip kelimelerin tercümeleri ve zahiren çelişkili gibi görülen hadislerin açıklamaları niteliğinde başlamıştır. Hicrî dördüncü asırda Ebû Süleyman Hamd b. Muhammed el-Hattabî’nin (ö. 388/998), Ebû Dâvûd’un (ö. 275/889) es-Sünen’i üzerine yazdığı Meâlimü’s-sünen eseriyle birlikte sistematik bir hal alan şerh faaliyetleri günümüze kadar devam edegelmiştir. Osmanlı hadis kültürü, 623 yıl boyunca hadis şerh faaliyetlerinin merkezinde yer almıştır. Makalemize konu olan Osman b. Yakup el-Kemâhî, XVIII. yüzyılda yaşamış Osmanlı muhaddislerindendir ve iki hadis şerhi kaleme almıştır. Bu araştırmada, İmam A’zam’a (ö. 150/767) ve Müsned’ine yoğunlaşmak yerine Kemâhî’nin Müsned üzerine yazdığı Tenvîrü’s-sened adlı şerh kitabı ele alınacaktır. Bu şerh kitabı, metninin (Müsned) te’lif olarak ilk asra yakın olması itibâriyle önemli hadis şerhleri arasında değerlendirilebilir. Bunun yanı sıra kaynak zenginliği ve farklı ilim dallarını ihtivâ eden şerhleriyle çok yönlü ve özgün bir şerhtir. 221 varaklık Tunus nüshasının incelenmesi sonucunda tespit edilen Tenvîr şerhinin önemi, özellikleri ve Kemâhî’nin bu eserdeki şerh metodu ele alınacaktır.
Keywords : Hadîs, Şerh, Hanefî, İmam A’zam, Kemâhî, el-Müsned, Tenvîrü’s-sened