Usûl-i Fıkhın İşlevi ve Güncel Fıkhî Problemlere Dair Yaklaşımı

Authors : Taha Yılmaz

Pages : 281-297

Doi:10.69576/ihya.1534370

View : 180 | Download : 115

Publication Date : 2025-01-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Usûl-i fıkıh, dinin temel kaynaklarının nasıl anlaşılması gerektiğini açıklar ve bu kaynaklardan şer’î amelî hükümler çıkarılmasını amaçlar. Bu yöntemle ibadet ve hukukla ilgili diğer meseleler İslâm teşriinin genel maksatları çerçevesinde çözüme kavuşturulur. Çalışma, Usûl-i fıkhın işlevini ve güncel fıkhî problemlere dair yaklaşımını incelemeyi konu edinmektedir. Usûl-i-fıkıh, fıkhın kaynaklarını, delillerini ve kurallarını ele aldığı için İslâm bilgi nazariyesi olarak da kabul edilmiştir. Hem aklî hem de naklî özellik taşıyan bu disiplin, bireyin hak ve görevlerini öğrenmesine ve inanç ile eylemlerinin uyumunu sağlamasına yardımcı olur. Tarih boyunca birçok âlim tarafından ele alınan bu ilim dalı, ortak bir metodoloji ve ilim dili oluşturmuştur. Fıkıh ve usûl-i fıkıh, zamanla hakkında doğrudan nas bulunmayan birçok meseleyle karşılaşmıştır. Özellikle ekonomi, gıda, tıp, ibadet ve aile konularındaki güncel fıkhî problemler nevâzil kitaplarında ele alınmıştır. Bu problemlerin temel sebepleri arasında bilim ve teknolojiyle ortaya çıkan yenilikler, küreselleşme ve insanın konfor arayışı yer almaktadır. Bu durum, yeni meselelerin dinî açıdan ele alınmasını zorunlu kılmıştır. İslâm âlimleri, güncel fıkhî meseleleri İslâm’ın evrenselliği, kolaylaştırma ve zarûret ilkesi çerçevesinde nevâzil fıkhı kapsamında değerlendirmiştir. Bu makale, usûl-i fıkhın güncel problemleri nasıl çözdüğünü ve sunduğu yaklaşımları ortaya koymayı amaçlamaktadır. Güncel problemlerin çözümünde nasların doğru anlaşılması, delil ve illet analizinin yapılması ve insan onurunun korunması esastır. Makâsıdü’ş- şerîa, küllî kaide kavramları, meselelerin çözümünde temel metodolojik unsurlardır. Çalışma, metin analizi ve tarihi döküman taraması yöntemiyle gerçekleştirilmiş ve bu yolla usûl-i fıkhın güncel problemlere yönelik sunduğu yöntem ve kurallar incelenmiştir.
Keywords : İslâm Hukuku, Fıkıh Usûlü, Güncel, İşlev, Akıl