The Dynamics Affecting the Export-Import Ratio in Turkey: A Hybrid Model Proposal with Econometrics and Machine Learning Approach

Authors : Erdemalp ÖZDEN

Pages : 265-291

Doi:10.26650/JEPR1088322

View : 13 | Download : 13

Publication Date : 2022-07-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Dış ticaretle ilgili göstergeler, geleneksel olarak bir para birimi veya ülkenin gayri safi yurtiçi hasılası’nın oranı olarak ölçülmektedir. Diğer yandan, ihracatın ithalatı karşılama oranı birimsiz bir gösterge olarak, ekonomilerin hem zaman içindeki hem de diğer ülkelerle dış ticaret performanslarını karşılaştırırken daha faydalı sonuçlar vermektedir. Bu çalışmada, bu oranı etkileyen makro ekonomik ve finansal belirleyiciler hem ekonometrik olarak hem de makine öğrenmesi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Bu kapsamda ARDL yöntemi, ilk olarak 2010-2021 yılları arasında normalize GSYİH, döviz kuru, TÜFE, ÜFE, ham petrol ile Türkiye'nin REI oranı arasındaki ilişkiyi aylık olarak araştırmak için kullanılmıştır. Uzun vadeli analiz, TL'nin ABD doları karşısında %1'lik değer kaybının REI oranını 0,7 puan artırdığını göstermiştir. Ek olarak, TÜFE'deki %1'lik bir artış REI'yi 1,9 puan artırırken, ÜFE'deki %1'lik bir artış REI'de -0.8 puanlık bir düşüşe neden olmaktadır. Daha sonra, değişkenler arasındaki örüntü, bir makine öğrenmesi yöntemi olan ikinci dereceden destek vektör makineleri (SVM) ile analiz edilmiştir. Son olarak, yeni ARDL-SVM hibrit yöntemi geliştirilmiş ve değişkenler arasındaki örüntü incelenmiştir. Bulgular, ekonometrik yöntemin değişkenler arasındaki ilişkileri yorumlamada daha geniş bir perspektif sunmasına rağmen, geliştirilen ARDL-SVM yönteminin değişkenler arasındaki örüntüleri daha başarılı şekilde yakaladığını ortaya koymuştur.
Keywords : Uluslararası ticaret, İhracatın ithalata oranı, ARDL, SVM, Türkiye