Türkiye’de Sanayi Üretimi, Kapasite Kullanım Oranı ve Üretici Fiyatları Arasındaki Asimetrik İlişki Doğrusal Olmayan ARDL Modeli Yaklaşımı

Authors : Caner DEMİR, Süleyman Emre ÖZCAN

Pages : 525-543

Doi:10.26650/JEPR1247326

View : 32 | Download : 20

Publication Date : 2023-08-02

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Türkiye’de kapasite kullanım oranı ve üretici fiyatlarının sanayi üretim endeksi üzerindeki etkileri, asimetrik şokların da göz önünde bulundurulmasıyla 2007:1-2022:9 dönemi için incelenmiştir. Fiili kapasitenin toplam kapasiteye yaklaştırılması ve üreticilerin yüksek olmayan maliyetlerle üretim yapması her ülke için öncelikli makroekonomik amaçlar arasındadır. Bu nedenle, kapasite kullanım oranındaki artışların sanayi üretimini olumlu, üretici fiyatlarındaki artışların ise olumsuz etkilemesi beklenmektedir. Bu çalışmada ise bu faktörlerden kaynaklanan sanayi üretimi artış ve azalışlarının ne derecede olduğu ve asimetrik bir şekilde gerçekleşip gerçekleşmediği incelenmektedir. Doğrusal olmayan gecikmesi dağıtılmış otoregresif insert ignore into journalissuearticles values(NARDL); model sonuçlarına göre, Türkiye’de kapasite kullanım oranında meydana gelen %1’lik bir artış sanayi üretimini %1,63 artırırken %1’lik bir düşüş sanayi üretimini %1,27 azaltmaktadır. Öte yandan, üretici fiyatlarındaki %1’lik bir artış sanayi üretimini %0,06 azaltırken bu faktördeki düşüşler ise sanayi üretimi üzerinde istatistiki olarak anlamlı bir etkigöstermemektedir. Pozitif ve negatif şokların aynı oranda etki etmemesi ve hatta üretici fiyatlarındaki negatif şokların anlamlı bir etkisinin dahi gözlenememesi, Türkiye’de kapasite kullanımı ve üretici fiyatlarından sanayi üretimine yansıyan şokların asimetrik bir yapıda olduğuna işaret etmekte olup, bu durum Wald Testi aracılığıyla reddedilen simetri hipotezleri ile de teyit edilmiştir.
Keywords : Sanayi üretimi, Kapasite kullanım oranı, Üretici fiyatları, Asimetri, Doğrusal olmayan ARDL