Üretici ve Tüketici Fiyatlarında Kur Geçişkenliği Etkisi: Türkiye, Brezilya ve Güney Afrika

Authors : Ahmet Ekrem Kaya

Pages : 31-49

Doi:10.26650/JEPR1318757

View : 91 | Download : 85

Publication Date : 2024-02-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Makroekonomik istikrarsızlığın göstergelerinden olan enflasyonun en önemli belirleyicileri arasında döviz kuru da yer almaktadır. Döviz kurunun yurt içi fiyatlara aktarımı maliyet, beklentiler ve endeksleme kanalları üzerinden gerçekleşir. Bu kapsamda döviz kuru hem tüketici fiyatlarını hem de üretici fiyatlarını etkilemektedir. Kur üzerinde baskı oluşturabilecek zayıf uluslararası rezervler, kısa vadeli dış borç stoğu ve cari açık sorunları açısından trend benzerliği gösteren ülkelerin kur geçişkenliği açısından birbirlerine ne kadar benzediği bu çalışmanın araştırma sorusunu oluşturmaktadır. Çalışmada, döviz kurunun yükselmesine neden olacak göstergelerin benzeşiyor olmasının kur geçişkenliği açısından da benzerlik oluşturup oluşturmadığının incelenmesi amaçlanmaktadır. Böylece güçlü bir enflasyon dinamiği olan kur geçişkenliği karşılaştırmalı olarak değerlendirilebilecektir. Gecikmesi dağıtılmış otoregresif model yöntemiyle 1995Ç1:2020Ç1 dönemi için yürütülen analiz sonuçları Türkiye, Brezilya ve Güney Afrika’nın güçlü kur geçişkenliğine sahip olduğunu göstermektedir. Döviz kurundaki artış üç ülke içerisinde uzun dönemde en fazla Brezilya’da görece en az Türkiye’de fiyatların yükselmesine neden olmaktadır. Sonuçlar güçlü kur geçişkenliği açısından ülkelerin benzeştiğini, kur geçişkenliğinin düzeyi açısından ise farklılaştıklarını göstermektedir. Döviz kurundan Tüketici Fiyat Endeksi’ne üç ülkede de Granger nedenselliği tespit edilmektedir. Tüketici Fiyat Endeksi’nden döviz kuruna nedensellik ise sadece Türkiye ve Brezilya’da görülmektedir. Döviz kurundan Üretici Fiyat Endeksi’ne Granger nedensellik yalnızca Türkiye ve Brezilya için söz konusu iken Üretici Fiyat Endeksi’nden döviz kuruna nedensellik sadece Güney Afrika için tespit edilebilmektedir. Jel Sınıflaması: C22, E31, F31
Keywords : Kur geçişkenliği, enflasyon, ARDL, Toda Yamamoto, Granger