TÜRKİYE’DE POLİTİK SİNEMANIN FİTİLİNİ ATEŞLEYEN FİLM: KARANLIKTA UYANANLAR

Authors : Selin KİRAZ DEMİR

Pages : 220-229

View : 17 | Download : 8

Publication Date : 2022-09-01

Article Type : Review Paper

Abstract :Toplumsal yaşamda kitleleri ilgilendiren her olgu, sinemanın icadından bu yana beyazperdede karakter temsilleri ve farklı öykü kurulumlarıyla izleyiciye aktarılmıştır. Dolayısıyla politik meseleler de sinema filmlerinin önemli bir parçası olarak varlık göstermektedir. Türkiye’de politik filmler, dönemin koşullarına bağlı olarak açık ya da örtük bir biçimde ön plana çıkmıştır. Bu çalışmada, Vedat Türkali tarafından senaryosu yazılmış olan, Ertem Göreç’in yönettiği 1964 yapımı Karanlıkta Uyananlar filmi üzerinden Türkiye’de politik sinemanın ortaya çıkışı, dönemin siyasi koşulları göz önünde bulundurularak incelenmiştir. Amaç, bir ülkenin siyasal yapısının o ülke sinemasına olan etkilerini incelemek ve bunun kitleler üzerindeki yansımalarını görmektir. Çalışmada ilk olarak Demokrat Parti’nin iktidarı olan 1950-1960 yıllarında Türk Sineması’nda yaşanan değişimler, gelişmeler ve zorluklar ele alınmış, sonrasında ise 1960 darbesi ve 1961 anayasasının getirdiği “özgürlükler” ile Türkiye’de politik sinemanın ilk örnekleri tartışılmıştır. Bu bağlamda, ele alınabilecek en güçlü örnek, aynı zamanda Türkiye’de çekilen ilk işçi filmi olan Karanlıkta Uyananlar’dır. Film, politik sinemanın kuramsal özellikleri göz önünde bulundurularak, mücadele, sömürü, adalet, yasa, sınıf çatışması gibi temel kavramlar ışığında betimsel film analizi yöntemiyle çözümlenmiştir.
Keywords : Politik Sinema, Karanlıkta Uyananlar, Sinema ve Sosyoloji