GÖSTERİŞÇİ TÜKETİM BAĞLAMINDA BİR LİTERATÜR TARAMASI

Authors : Mehmet Kardaş, Hicran Özlem Ilgın

Pages : 97-109

View : 50 | Download : 133

Publication Date : 2025-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Gösterişçi tüketim, bireylerin toplumsal statülerini sergilemek ve prestij elde etmek amacıyla gerçekleştirdikleri tüketim davranışlarını ifade eden bir kavramdır. İlk kez Thorstein Veblen’in 1899 yılında yayımladığı “Aylak Sınıfın Teorisi” adlı eserinde ele alınan bu kavram, bireylerin tükettikleri ürünler ve hizmetler aracılığıyla toplumsal konumlarını bilinçli bir şekilde yansıttıklarını belirtir. Günümüzde, sosyal medya platformlarının yaygınlaşmasıyla birlikte gösterişçi tüketim, yalnızca bireysel tercihlerin bir yansıması olmaktan çıkmış; toplumsal normlar, kültürel beklentiler ve ekonomik şartların etkisiyle daha görünür hale gelmiştir. Bu durum, tüketimi yalnızca bir ihtiyaç olmaktan öteye taşıyarak bireylerin kimliklerini ifade etme ve yaşam tarzlarını sergileme aracı haline dönüştürmüştür.Bununla birlikte, sürdürülebilirlik üzerindeki olumsuz etkiler, toplumsal eşitsizliklerin derinleştirme potansiyeli ve bireylerde tatminsizlik yaratma riski, gösterişçi tüketimin eleştirilen boyutları arasında yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı, isminde gösterişçi tüketim kelimeleri geçen lisansüstü tezleri belirli kategoriler çerçevesinde analiz ederek Türkiye Ölçeğinde çalışılan alanların bir haritasını çıkarmaktır. Araştırmanın evrenini Yükseköğretim Kurumu (YÖK) Dokümantasyon Daire Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi bünyesinde bulunan lisansüstü tezler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise Ulusal Tez Merkezi bünyesinde kayıtlı isminde gösterişçi tüketim kelimesi bulunan 70 adet lisansüstü tez oluşturmaktadır. Çalışmaya dahil edilen tezler yıl, üniversite, anabilim dalı, yazar cinsiyeti, danışman ünvanı, tez türü, veri toplama tekniği ve araştırma yöntemine göre bibliyometrik analiz yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre tezlerin 2007-2024 yılları arasında yazıldığı görülmüştür. Çalışma sonucunda konuya yönelik doktora seviyesinde daha detaylı araştırmalar yapılması düşünülmektedir.
Keywords : Gösterişçi Tüketim, Ulusal Tez Merkezi, Bibliyometrik Analiz