27 Mayıs’a Meşruiyet Arayışı: ‘İnkılap Kervanı’nın Sekiz Günlük Yolculuğu

Authors : Pınar AYDOĞAN

Pages : 141-161

Doi:10.47998/ikad.916120

View : 19 | Download : 11

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :27 Mayıs 1960 sabahı Türk demokrasisi askeri darbeyle tanışmış oldu. Hareket’in mimarları Millî Birlik Komitesi (MBK) adı altında birleşmişler ve seçimle iş başına gelmiş iktidara dönük bu girişimlerini ‘inkılap’ olarak nitelemişlerdir. İnkılap nitelemesiyle, Cumhuriyet’in kuruluş sürecine referans verildiği çok açıktı. Ancak toplumsal destek sağlanamamıştı ve bu eksikliğin giderilmesi gerekiyordu. Hızla işe koyulan MBK kitap, broşür, film ve benzeri iletişim yöntemlerini kullanarak, Darbenin Türk halkı tarafından algılanma şekline de müdahil oldu. 27 Mayıs’ın hatırası olarak para basılması veya sigara üretilmesi bu amaca yönelik girişimlerden sadece birkaçı idi. Halkın tepkisini ölçmede ve Hareket’e meşruiyet kazandırmada çok etkili olacağı tahmin edilen bir yönteme ihtiyaç hissedildi; ‘inkılap’ anlatılacaktı. Önce üniversite öğretim üyeleri ve öğretmenler görevlendirildi. Asıl anlamlı olan ise MBK üyelerinin bizzat bu faaliyetin içinde yer almalarıydı. Bu çalışma, MBK üyelerinin katılımıyla gerçekleşen ve sekiz gün süren yurt gezilerini incelemek suretiyle 27 Mayıs müdahalesine meşruiyet kazandırma girişimini, Hareket’in yapıcıları vasıtasıyla anlamaya çalışmaktadır. Çalışmanın yöntemi belge analizine dayanmaktadır. Kuşku yok ki ‘inkılap’ın birincil veya en etkili ağızlardan Türk halkına anlatılmak istenmesi, meşruiyet arayışı bağlamında son derecede önemli bir girişimdir. ‘İnkılap’ niçin ve kime karşı yapılmıştı, MBK tarafsız mıydı, sivil idareye ne zaman geçilecekti? Bu ve buna benzeyen birçok sorunun cevap bulması, ‘İnkılap Kervanı’nın yola çıkmasıyla mümkün olacaktır.
Keywords : 27 Mayıs 1960, Millî Birlik Komitesi, meşruiyet, yurt gezileri