TRT Yayınlarının Hukukî Denetimi: Geçmişten Günümüze Bir İnceleme

Authors : Kemal Cem BAYKAL

Pages : 103-120

Doi:10.47998/ikad.988382

View : 22 | Download : 28

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Radyo ve televizyon kuruluşları özgür olmalı ancak bu özgürlüklerini kötüye kullanmamaları için katı olmayan bir hukukî denetime tâbi olmalıdırlar. Bu durum, özellikle liberal öğretinin bir uzantısı olan Toplumsal Sorumluluk Teorisi’nin bir ilkesidir. Bu çalışmada, betimleyici araştırma tekniği uygulanarak, kuruluşundan günümüze Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) üzerindeki hukukî denetim yapısı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Elde edilen bulgular neticesinde, TRT’de hukukî denetim türlerinden ‘idarî denetim’e başvurulduğu görülmüştür. Merkezî yayın denetimi, iç hiyerarşik denetim şeklinde 1966 yılında başlamıştır. 1983 yılında 2954 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesiyle iç hiyerarşik denetime yeni bir katman eklenmiş ve TRT’ye ilk kez bir dış idarî denetleyici kurum tayin edilmiştir. Ancak, bu kurumun yetkilerinin sınırlı olması nedeniyle bu dönemde de TRT yayınlarının denetiminde önceki döneme nazaran büyük bir kırılma yaşanmamıştır. Asıl ciddi kırılma, özel yayıncılığın başlaması ile 1994 yılında RTÜK’ün kurulması ile gerçekleşmiştir. TRT, kendi iç hiyerarşik denetimine ek olarak, bağımsız bir idarî otorite konumunda bulunan RTÜK denetimine tâbi tutulmuştur. 2002 yılında bu uygulamadan vazgeçilmiş olsa da 2011 yılında TRT yayınları yeniden RTÜK tarafından denetlenmeye başlamıştır. Bu durumun yol açtığı en önemli sorun, 1994 yılından itibaren özel yayıncılar ile TRT’ye farklı yaptırımlar öngörülmesi ve yayıncılık alanının farklı aktörleri arasında eşitsizliğin ortaya çıkmasıdır.
Keywords : TRT, RTÜK, Denetim, İdarî denetim, Yayıncılık