AVRUPA UYGARLIK EŞİĞİNDE BÂBIÂLİ : 1856 PARİS ANDLAŞMASI TEMELİNDE ULUSLARARASI HUKUK VE OSMANLI İMPARATORLUĞU İLİŞKİSİNE AVRUPALILARIN GÖZÜYLE BİR BAKIŞ

Authors : Habip ÜNYILMAZ

Pages : 418-437

Doi:10.21492/inuhfd.571998

View : 18 | Download : 11

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa Ahengi’ne kabulünün vesikası olan 1856 Paris Andlaşması’nda, İmparatorluğun aynı zamanda Avrupa kamu hukukuna da dâhil edildiği düzenlenmiştir. Buna rağmen söz konusu düzenlemenin mahiyeti ve sonuçlarına dair uluslararası hukuk tarihiyle ilgilenenlerin aşina olduğu eski bir tartışma devam edegelmiştir. Bu çalışmada yüzyılın uluslararası hukuk öğretisi ve uygulaması izah edilerek öncelikle ilgili tartışmada kullanılan kavramlar ve kurumlar düşünsel bütünü içinde anlamlandırılmaya çalışılmıştır. Hem hukuk öğretisinin ideolojik güdülenmesinin hem de yüksek siyasetin tesirindeki hukuk uygulamasının şekillendirdiği bu tartışmaya dair farklı görüşler açıklanarak sunulmuştur. Bu görüşler üzerinden yapılan değerlendirmede ilkin Avrupa kamu hukukunun sınırlı ve değişken karakterine dikkat çekilmiştir. Ardından İmparatorluğun Avrupalı uluslar ailesinin bir parçası olabilmek için giriştiği faaliyetlerin teyit edildiği önemli bir aşama olmasına rağmen Paris Andlaşması’nın ancak kısmen bu konuda etki doğurduğu ihtimali ortaya konmuştur. Böylece uygarlık eşiğini geçerek uluslar ailesinin üyesi olduğu düşünülen Osmanlı İmparatorluğu’nun bilhassa yüzyılın ikinci yarısındaki tecrübelerinin 19. yüzyılın karmaşık ve kesinlikten uzak uluslararası hukuk düşüncesini açıklamak için öğretici bir vakıa çalışması olduğu görülecektir.
Keywords : Uluslararası hukukun tarihi, Osmanlı İmparatorluğu, uygarlık eşiği, uluslar ailesi, 1856 Paris Andlaşması