ROMA HUKUKUYLA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TÜRK HUKUKUNDA ŞART (KOŞUL, CONDICIO)

Authors : Fahri Erdem KAŞAK

Pages : 548-562

Doi:10.21492/inuhfd.625495

View : 15 | Download : 13

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk hukukunun da üyesi olduğu Kıta Avrupası hukuk sisteminin temelini Roma hukuku oluşturmaktadır. Bu bakımdan bilhassa borçlar hukuku kurumlarının incelenmesinde Roma hukuku kaynaklarının dikkate alınması gerekir. Şart kurumu bakımından da aynı esas geçerlidir. Nitekim Türk ve Roma hukukunda şarta ilişkin hükümler arasında büyük bir benzerlik vardır. Şart kurumu, tarafların yaptıkları hukukî işlemi çeşitli ihtimaller çerçevesinde şekillendirmesine imkân tanır. Bir olgunun şart olarak kabul edilebilmesi için belirli unsurları taşıması gerekir. Şartın geleceğe ilişkin olması ve gerçekleşip gerçekleşmeyeceğinin objektif olarak şüpheli olması elzemdir. Her ne kadar öğretide iradî – tesadüfî – karma şart, olumlu – olumsuz şart ve gerçekleşebilecek –gerçekleşemeyecek şart gibi farklı tasnifler yapılsa da esas olan geciktirici – bozucu şart ayrımıdır. Zira doğurdukları hüküm ve sonuçlar bakımından anılan iki şart türü arasında ciddi farklar mevcuttur. Geciktirici şarta bağlı hukukî işlem, şartın gerçekleşmesi anına kadar askıda hükümsüzdür; ancak şartın gerçekleşmesiyle hüküm ve sonuçlarını doğurur. Bozucu şarta bağlı hukukî işlem ise kurulduğu andan itibaren hüküm ve sonuçlarını doğurur; ancak şart gerçekleşirse hukukî işlem kesin hükümsüz hâle gelir. 
Keywords : Şart, Geciktirici Şart, Bozucu Şart, İradî Şart, Tesadüfî Şart