Hâfız’ın Şâh-ı Şucâʻ ve Kıvâmüddîn Muhammed Sâhibu’l-Iyâr Adına Methiyelerindeki Teşbîh Sanatları Üzerine Bir İnceleme

Authors : İpek ŞENGÜL

Pages : 3313-3329

Doi:10.15869/itobiad.270338

View : 20 | Download : 13

Publication Date : 2016-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Teşbîh, söze kuvvet ve güzellik vermek için aralarında benzerlik bulunan iki şeyden zayıf olanı güçlü olana benzetmeye denir. Fars edebiyâtında teşbîh sanatı çeşitli şekilllerde kullanılmıştır. İlk dönemlerde sâde ve somut teşbîhler kullanılırken daha sonra anlaşılması güç teşbîhler kullanılmıştır. Fars edebiyâtında on altı çeşit teşbîh türü vardır. Hâfız, Şâh-ı Şucâ ʻ ve onun vez î ri Kıv â m ü dd î n Muhammed S â hibu ’ l-Iy â r hakk ı nda yazm ış oldu ğ u methiyesinde bu sanattan ç ok ç a istif â de etmi ş tir. Şâ h- ı Ş uc â ʻ kasîdesinde kullanılan teşbîhler daha somut, açık ve sayıca daha fazla iken Kıvâmüddîn Muhammed’in kasîdesinde kullanılan teşbîhler sayıca daha az, daha kapalıdır. Hâfız; Şâh-ı Şucâ ʻ ı m ü b â la ğ adan uzak bir ü sl û pla te ş b î h sanatlar ı ile dolu bir ş ekilde medhederken, veziri de mübâlağasız ama nasihatvârî daha çok vezirin bilgin kişiliğini, cömertliğini ön plana çıkartıp teşbîhten uzak bir şekilde övmüştür.  Şâh-ı Şucâ ʻ ı n medhinde toplam altmış yedi te ş b î h sanat ı kullanan H â f ı z, vezirin medhinde toplam yirmi yedi te ş b î h sanat ı kullanmıştır. 
Keywords : Teşbîh, Teşbîh Sanatları, Şah ı Şucâʻ, Kıvamüddîn Muhammed, Karşılaştırmalı Edebiyat