İran - Türk Mûsikîsi’ne Etnomüzikolojik Yaklaşım

Authors : Aşkin ÇELİK

Pages : 2987-2994

Doi:10.15869/itobiad.270399

View : 22 | Download : 18

Publication Date : 2016-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk medeniyetleri ve topluluklarının çok geniş bir coğrafyada bulunması, Türk Mûsikîsi’nin kullanım ve etkileşim sahasının niteliğini belirlemiştir. İran’ın çeşitli kesimleri de birçok Türk topluluğunun yaşadığı bölgelerdir. Buralarda İran Türkleri’nin mûsikîsi hüküm sürmekte ve bu mûsikî özünden hiçbir şey kaybetmeyerek Anadolu’daki aynı altsoya mensup Türk boylarıyla benzer özellikler taşımaktadır. Bu anlamda İran’da yaşayan Terekemeler ve Karamanoğlu Beyliği’nin dağılan, göçen bazı toplulukları ile Anadolu’da, Trabzon ve çevresinde yaşayan Kıpçak, Çepni ve Karamanoğlu halkları arasındaki ağız özellikleri ve ezgisel motifler birbiriyle örtüşmektedir.  Bu çalışma; İran coğrafyası ile Trabzon ve çevresi ortak halklarının mûsikî ve ağız özelliklerindeki benzerlikleri etnolojik ve müzikolojik bir incelemeye tâbî tutmayı amaçlamaktadır. Çalışma; iki coğrafyada yaşayan aynı soya mensup toplulukların söz konusu hususlarda benzerliklerini kaynaklarla temellendirmesi bakımından önemlidir. Etnomüzikoloji evreninden İran ve Türk Mûsikîsi’nin ortak özelliklerinin örneklem olarak kabul edildiği çalışmada; kaynak tarama, analiz, derleme ve karşılaştırma yöntemleri kullanılmıştır.
Keywords : Mûsikî, İran, Trabzon, Terekemeler, Karamanoğulları