Yesevî Dervişi Hazînî’nin Âyetleri Anlama Yöntemi: Cevâhirü’l-Ebrâr’ın Kur’ânî Referansları Üzerine Bir İnceleme

Authors : Şükrü MADEN

Pages : 2517-2540

Doi:10.15869/itobiad.281496

View : 22 | Download : 11

Publication Date : 2016-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Hoca Ahmed Yesevî, düşünce sistemi ve sûfî yaşam tarzıyla Türkler arasında İslâm’ın yayılmasına önemli ölçüde hizmet etmiş bir mutasavvıftır. Ahmed Yesevî’nin âlim bir mutasavvıf olarak Yeseviyye’nin tasavvuf anlayışını Kur’an ve Sünnet üzerine kurması bunda etkili olmuştur. Kendisinden sonra gelen Yesevî dervişleri de eserlerinde tasavvufî meseleleri dinî naslara dayandırmışlardır. Bunlardan biri olan Ahmed b. Mahmûd Hazînî (ö. 1002/1593’ten sonra) Ahmed Yesevî’nin hayatı ve Yesevîlikle ilgili literatürün en önemlilerinden olan Cevâhirü’l-Ebrâr min Emvâci’l-Bihâr adlı eserinde çok sayıda âyete atıfta bulunmaktadır. Genel itibariyle Yeseviyye tarikatının ve Hazînî’nin tasavvufî düşüncesinin Kur’an zemininde geliştiğini göstermesi açısından Cevâhirü’l-Ebrâr ’daki bu iktibaslar önemlidir. Bu çalışma ile Hazînî’nin hangi tasavvufî esasları hangi âyetlere dayandırdığı, âyetleri anlama yöntemi, siyaka dikkat edip etmediği ve âyetleri anlayış tarzının genel tefsir literatürü ve özellikle de işârî tefsir anlayışı içinde nerede durduğu gibi hususların açığa çıkarılması amaçlanmaktadır. Ziea Hazînî eserinde bir takım tasavvufî konu, kavram ve esası âyetlerin beyânî ve işarî yorumlarına dayandırmıştır. 
Keywords : Yesevî, Hazînî, Kuran, Cevâhirül Ebrâr, Tasavvuf, İşârî, Analoji