Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinde Medrese Eğitim Sistemi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Yıllarında Eğitimin Konjonktürel Boyutu

Authors : Deniz AŞKIN

Pages : 977-995

Doi:10.15869/itobiad.311856

View : 16 | Download : 14

Publication Date : 2017-04-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma Osmanlı Devleti’nin son dönemlerindeki klasik medrese eğitim sistemini ve Türkiye cumhuriyetinin ilk yıllarına denk gelen ulusal eğitim politikasını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Osmanlı Devleti’nde uzun yıllar devlet kadrosunun yetiştirildiği medreseler, Kanuni Sultan Süleyman döneminden sonra siyasi belirsizliklere bağlı olarak toplum ve siyaset üzerindeki eski gücünü ve etkisini yitirmeye başladı. Süreç içinde Osmanlı’nın modernleşme paradigmasına dâhil olması ve Batılı tarzda bir eğitim sisteminin (mekteb) kurulması, medrese eğitiminin, yönetimin dışında kalmasına neden oldu. II. Meşrutiyet dönemine gelindiğinde ise, gerek siyaset sahnesinde gerekse de medrese içinde geliştirilen bir takım ıslahat programları ile bir yenilenme sürecine giren medreseler, tekrar eski gücünü ve önemini elde etmeye çalıştı. Ancak bu tarihsel süreç içinde dünya siyasetinde gelişen ulus devlet ve milliyetçilik söylemleri, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin eğitim kurumunu önemli oranda etkiledi.   Buna bağlı olarak cumhuriyetin eğitim felsefesi milli duygulara hitap eden ve ulus devletin kurumsal olarak ihtiyaç duyduğu vatandaşın eğitilmesini hedef edinen temel ilkeler ile şekillendi. Bu bağlamda bu çalışma Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde, önce ihya daha sonra da konjonktürel nedenlerden dolayı cumhuriyet döneminde ilga edilen medreseleri ve yeni eğitim sistemini sosyo-politik bir zeminde tartışmaktadır.
Keywords : Eğitim, Medrese, Ulus Devlet, Eğitimin Merkezileşmesi, Türkiye Cumhuriyeti