Dış Ticarette Dikey Uzmanlaşma: Türkiye’de Endüstrilere Yönelik Bazı Tespitler

Authors : Reyhan ÖZEŞ ÖZGÜR, Mehmet ZANBAK

Pages : 1411-1436

Doi:10.15869/itobiad.545451

View : 20 | Download : 10

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Küresel ekonominin üretim ve dış ticaret yapısı 1980’li yıllar itibariyle kapsamlı bir dönüşüm sürecine girmiş, bu dönüşüm 2000’li yıllarda daha da hız kazanmıştır. Yaşanan süreç, üretim maliyetinin görece düşük olduğu ekonomilerin küresel sisteme entegre olması sonucunda, ülkeler arasında uzmanlaşma yapısının değişmesine ve genişleyen pazar ölçeğiyle hem rekabet baskısının hem de potansiyel getiri imkânlarının artmasına yol açmıştır. Türkiye gibi vasıfsız emeğin yoğun olduğu ve düşük katma değerli ürünlerde uzmanlaşan ülkeler gelişmiş ülke firmalarının oluşturduğu dikey uzmanlaşma yapılarına daha güçlü bir şekilde entegre olurken, küresel alıcıların alt tedarikçileri olarak dış pazarlara güçlü bir şekilde açılma fırsatı yakalamıştır. Bu çalışmada, Türkiye’nin 2005-2017 döneminde gerçekleştirdiği uluslararası ticareti dikkate alarak, toplam ve endüstriyel dikey uzmanlaşma eğilimi belirlenmeye çalışılmıştır. Bulgular, Türkiye’nin toplam dikey uzmanlaşma düzeyinde 2005 yılından 2017 yılına mütevazı bir artış olduğunu göstermektedir. Dikey uzmanlaşma payı en yüksek olan endüstrilerin, ithal girdi bağımlılığı da yüksek olan “Metal ve Metalden Eşya” ve “Kok Kömürü, Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri ve Nükleer Yakıt İmalatı” olduğu saptanmıştır.
Keywords : Dikey Uzmanlaşma, Dış Ticaret, Endüstriyel Bağımlılık, İmalat Sanayi, İhracat