Türk’ün Bengü Değerleri: Bilge Kağan’ın Sözünde Liyakat ve Erdem

Authors : Eyup Sertaç AYAZ

Pages : 1726-1741

Doi:10.15869/itobiad.699015

View : 30 | Download : 16

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :M.Ö. 3000’li yıllarda Mezopotamya, Anadolu ve Mısır’da ortaya çıktığı kabul edilen ilk devletlerin kurulmasıyla ‘ideal devlet arayışı’ da başlamıştır. Bu arayış aslında bir bakıma devletin beşeri unsuru olan ideal insanın ve dolayısıyla ideal devlet adamının arayışıdır. Tarih bize şunu açıkça göstermektedir ki devletin kaderi yöneticilerinin kaderiyle özdeştir. Devlet; bir insanın hayatıyla özdeşleştirebileceğimiz kuruluş, yükseliş ve çöküş dönemlerini tecrübe eder. Bu döngünün gerekçeleri ve sonuçları şaşırtıcı bir şekilde birbirine benzemektedir. Tarihin tekerrürden ibaret olduğu düşüncesi büyük düşünür İbn Haldun tarafından: “Geçmişler geleceğe, suyun suya benzemesinden daha çok benzer.” sözüyle ifade edilmektedir. Geçmiş tecrübeleri günümüze taşıma ve geleceği geçmişten ders alarak inşa etme konusu, bu döngünün kırılması noktasında önem arz etmektedir. Adalet, barış, huzur ve refahın egemen olduğu ideal devlete kavuşmak için yöneticilerin taşıması gereken temel ilkelere, Türk dilinin ilk yazılı belgeleri olan Orhun Yazıtları’nda Bilge Kağan’ın değindiğini görmekteyiz. Bu çalışmada, Bilge Kağan’ın günümüze ilham kaynağı olacak evrensel nitelikteki düşünceleri; kaynak tarama, kritik ve analiz gibi nitel araştırma yöntemleri kullanılarak devlet yönetiminin temel prensipleri olan liyakat ve erdem kavramları bağlamında değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucunda, liyakat ve erdem kavramlarının gelişmiş ve aydınlık toplumlar için en temel unsur olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords : Bilge Kağan, Liyakat, Erdem, Türk, Değer