Seçilmiş Geçiş Ekonomileri ve Türkiye’ de Vergi Türlerinin Yatırımlar Üzerindeki Etkisi: Panel Veri Analizi

Authors : Melek AKDOĞANGEDİK, Tuğay GÜNEL

Pages : 2179-2200

Doi:10.15869/itobiad.730080

View : 24 | Download : 16

Publication Date : 2020-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Maliye politikası araçları arasında önemli bir yere sahip olan vergileme politikası yarattığı sosyolojik, psikolojik, ekonomik ve siyasi etkileri bakımından birçok disiplinin çoklu inceleme konusu arasında yer almaktadır. Özellikle iktisadi yazında vergi politikaların tüketim, tasarruf, yatırım, istihdam, gelir dağılımı gibi iktisadi değişkenleri etkilediğine dair ve ülke ekonomisinin makro ölçekte büyüme ve kalkınmasında önemli payı olduğuna ilişkin araştırmalar söz konusudur. Çalışmada geçiş ülkeleri niteliğinde olan Çekya, Estonya, Macaristan, Litvanya, Letonya, Polonya, Slovakya, Slovenya ve Türkiye’de vergi türleri ile yatırımlar arasındaki ilişki 1998-2017 dönemi için panel sabit etkiler analiz yöntemiyle araştırılmıştır. Çalışma üç açıdan benzer çalışmalardan farklılık göstermektedir. İlk olarak yatırım ve vergi yapısı arasındaki ilişki tek bir vergi veya özel bir vergi açısından analiz edilmemektedir. İkincisi, analizde vergiler birçok vergi açısından ele alınarak yatırımlara etkisi araştırılmaktadır. Üçüncüsü, yatırım ve vergi yapısı arasındaki ilişkiyi doğrusal ve doğrusal olmayan ilişki açısından analiz ederek literatüre katkı vermeyi amaçlamaktadır. Çalışmada vergi türleri ile yatırımlar arasında negatif ve doğrusal olmayan bir ilişkinin varlığı tespit edilmiştir. Ayrıca yatırımları maksimum ve minimum kılan vergi eşik değerleri de tahmin edilen regresyonlar aracılığı ile hesaplanmıştır. Buna göre yatırımları minimize eden kurumlar vergisi ve gelir vergisinin değerleri sırasıyla 1,597 ve 7,793 bulunmuştur. Yatırımları maksimize eden katma değer vergisi ve servet üzerinden alınan vergilerin değerleri sırasıyla 12,80 ve 1,15 bulunmuştur. Vergiler ile yatırımlar arasında optimal değerlerin bulunması yatırımları teşvik etmek için uygulanacak olan vergi politikasının bileşimi ve niceliği açısından önem arz etmektedir. 
Keywords : vergi yapısı, vergi türleri, yatırımlar, geçiş ülkeleri, Panel Veri Analizi