Cengiz Aytmatov’un “Toprak Ana” Eserinin “Ekoeleştiri” Bağlamında İncelenmesi

Authors : Zhyldyz İSMAİLOVA, Emrah ALTIOK

Pages : 1601-1609

Doi:10.15869/itobiad.801921

View : 19 | Download : 16

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsan ve doğa arasındaki mücadele, insanoğlunun gücünü keşfettiğinden beri sürekli artarak devam etmiştir. İnsanoğlu akli gücünü keşfinden sonra doğayı tahrip etmiş ve doğanın tüm olanaklarından yararlanmıştır. Kentleşme sonucu insanın doğa ile savaşı da artmıştır. Kendini doğadan bağımsız gören insan, doğayı sömürülecek bir hammadde seviyesine indirgemiştir. İnsan geçmişten bu yana çevresiyle etkileşim halinde olduğundan yaşadığı çevreyi, zamanın gerekçelerine ve imkânlarına uygun şekilde dönüştürür. Ekoeleştirmenler insan tarafından doğanın bilinçsizce ele geçirilmesini ve hammadde kaynağı olarak sömürülmesini eleştirirler. Çevreye verilen zarar insanlığa verilmiş zarar olarak gören yazarlar bu tahribatı eserlerinde eleştirel bir bağlamda yansıtırlar. Ekoeleştiri de bu eserlerdeki mesajları açığa çıkararak çevreci bir bakış ile yorumlar. Eserlerinde doğayı yoğun bir şekilde işleyen Aytmatov, doğal yaşamın katledilmesiyle insan yaşamının da yok olacağının farkındadır. Aytmatov, eserlerinde zamanın şahidi olarak insanlık duraksamalarımıza karşı bir bilinçlilik halinin görüngüsüdür. O, insanları uyaran bir yazar olarak dünya yok olmasın ve insan kendi sonunu hazırlamasın diye eserleri aracılığıyla insanlığa uyarı yapmıştır. Bu uyarıları ortaya çıkarmak için Aytmatov’un eserleri üzerine yakın okumalar yapmak ve bunları tespit etmek gereklidir. Bizde bu çalışmada, edebiyat ve çevre ilişkisini ortaya çıkaran ekoeleştiri kuramının Cengiz Aytmatov’un Toprak Ana romanında nasıl görüldüğünü irdeleyerek yakın okumalar yaptık. Çalışmada ilk önce ekoeleştirinin ne olduğu, neyin üzerinde durduğu tartışılacaktır. Daha sonra ise romandan hareketle toprak için savaşın insanların hayatlarını nasıl etkilediği ve üzerlerindeki psikolojik etkiye değinilecektir. İnsanların toprak uğruna birbirlerini yok etme pahasına savaşmalarının yanında geride kalan insanlar ise savaşın psikolojik etkisi ile yaşam mücadelesi vermektedirler. Bu yaşam mücadelesi yanında savaşın doğayı nasıl kuraklaştırdığı ve doğayı nasıl yok ettiği üzerinde de durulacaktır.
Keywords : Ekoeleştiri, Edebiyat, İnsan, Cengiz Aytmatov, Toprak Ana