Kripto Paralarda Fiyat Balonlarının İncelenmesi: Pandemi Öncesi ve COVID-19 Dönemi İçin Bir Uygulama

Authors : İhsan Erdem KAYRAL

Pages : 2310-2327

Doi:10.15869/itobiad.931552

View : 16 | Download : 14

Publication Date : 2021-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Çin, ilk SARS-CoV-2 (COVID-19) vakasını 31.12.2019 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ) bildirmiştir. Bununla birlikte söz konusu virüs kısa sürede Dünya'da 200'den fazla ülkeye yayılmıştır. 07.04.2021 tarihi itibariyle Dünyada 133 milyondan fazla vaka tespit edilirken, yaklaşık 2.9 milyon kişi hayatını kaybetmiştir. Pandemi koşullarında hükümetler vatandaşlarını korumak için farklı politikalar izlediler. Pandemi, bu ülkelerdeki sağlık sistemine ek olarak borsaları ve altın, petrol, kripto para gibi çeşitli küresel varlıkları da etkilemiştir. Bu çalışmada, 26.06.2018 - 07.04.2021 dönemi için piyasa değeri en yüksek olan kripto para birimlerinde fiyat balonlarının varlığının incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu çalışma kapsamında, pandemi öncesi ve pandemi döneminde on kripto para birimindeki fiyat balonlarının araştırılması için SADF testi uygulanmıştır. Buna göre, on kripto para biriminden sekizinin fiyat balonuna sahip olduğu tespit edilmiştir. Pandemi öncesi dönemde en yüksek fiyat balonu sayısının toplam 84 işlem günü ile Binance Coin'de görüldüğü belirlenmiştir. Sırasıyla, Bitcoin, Chainlink (Bitcoin ile aynı gün sayısı), Litecoin ve Tether bu kripto para birimini takip etmiştir. Bununla birlikte, COVID-19 salgınında işlem günü bazında en yüksek fiyat balonu, toplam 230 gün ile Theta'da görülmüştür. Pandemi döneminde, Chainlink, Bitcoin, Ethereum, Cordano, Binance Coin ve Litecoin, Theta'yı sırasıyla 183, 140, 104, 94, 66 ve 28 işlem günü ile takip etmiştir. Fiyat balonlarının yaklaşık yüzde yetmiş beşi pandemi döneminde görülmüştür. Bu sonuçlar, kripto para birimlerinin yeni yatırımlar için spekülatif varlıklar olduğunu göstermektedir. Tüm analiz dönemi değerlendirildiğinde ise toplam 234 gün ile Chainlink'te en yüksek fiyat balonu tespit edilmiştir. Ayrıca, Bitcoin 131 gün ile aralıksız en uzun fiyat balonunu göstermiş, Theta ve Ethereum bu kripto parayı takip etmiştir.
Keywords : Kripto Para, Fiyat Balonu, COVID 19, SADF Modeli, Piyasa Değeri